Oddany wraz z terenem na rzecz społeczeństwa gminy był miejscem, w którym zbierała się młodzież na uroczystości patriotyczne.

Historia

W południowo-wschodnich krańcach województwa świętokrzyskiego, tuż przy granicy z woj. śląskim znajduje się pole bitwy z czasów Insurekcji Kościuszkowskiej, która weszła do historii pod nazwą bitwy pod Szczekocinami, a rozegrała się w czerwcu 1794 roku na polach wsi: Chebdzie, Rawka, Wywła, Przybyszów i Moskorzew. W XIX  wieku teren wraz z kopcem został przekazany przez ówczesnych właścicieli - Augusta hrabiego Potockiego z żoną Marią na rzecz społeczeństwa gminy Moskorzew. W 1917 roku, w czasie manifestacji patriotycznej z okazji setnej rocznicy śmierci Kościuszki posadzono obok kopca cztery drzewa, do naszych czasów przetrwało jedno - wysoka na25 metrów biała topola, uznana za pomnik przyrody. Teren w 1918 roku był w obrębie woj. kieleckiego, a później woj. częstochowskiego; w nowym podziale administracyjnym kraju ostatecznie część terenu bitwy wraz ze Szczekocinami została wcielona do woj. śląskiego, a część z „Kopcem Kościuszki” do województwa kieleckiego (obecnie świętokrzyskiego). Od 2012 roku prowadzono proces przejęcia kopca z gruntem i drogą dojścia od prywatnego właściciela, zakończony dokonaniem jego zakupu przez Urząd Marszałkowski województwa świętokrzyskiego, i objęciem go opieką prawną (wpis do rejestru zabytków).

Opis

Nasyp ziemny został wykonany z ziemi w formie niewielkiego ściętego ostrosłupa z zaokrąglonymi narożami. Obecnie pokryty jest trawą, a na jego szczycie umieszczono wysoki, metalowy krzyż. Tuż obok znajduje się okazałe drzewo, jedyne pozostałe z międzywojennych nasadzeń oraz metalowa kompozycja ze stylizowanych kos.

Obiekt jest dostępny dla zwiedzających, prowadzi do niego szlak turystyczny wyznaczony przez działaczy PTTK z Kielc i Częstochowy w 1984 r. Szlak prowadzi z rynku w Szczekocinach do wsi Chałupki, na „Kopiec Prusaków” (pole bitwy), do Wywły, „Kopca Grochowskiego” i dalej przez ,,Kopiec Kościuszki” do kościoła w Moskorzewie, gdzie po bitwie pozostawiono rannych.

Oprac. Dariusz Kalina, 22.12.2014 r.

Bibliografia

• Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, „Kopiec Kościuszki”, oprac. D. Kalina, mps w archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Kielcach i Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie.
• Bauer K., Blaski i cienie insurekcji kościuszkowskiej, Warszawa 1982.
• Gill G., Kopce w krajobrazie kulturowym Polski, Warszawa 2006.
• Herbst S., Z dziejów wojskowych powstania kościuszkowskiego 1794 roku, Warszawa 1983.
• Nocuń B., Bitwa pod Szczekocinami. Moja opowieść na Kopcu Kościuszki na Chebdziu, [w:] Na włoszczowskich drogach historii. Materiały z sesji naukowych odbytych w Gruszczynie, Ludyni, Olesznie, Włoszczowe poświęconych dziejom powiatu włoszczowskiego, pod red. D. Kaliny i G. Dąbrowskiego, Włoszczowa-Krasocin 2012, s. 278-288.
• Zahorski A., Naczelnik w sukmanie, Kraków 2001.