kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela - Zabytek.pl
kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela
Adres
Cegłów, Plac Anny Jagiellonki 21
Lokalizacja
woj. mazowieckie, pow. miński, gm. Cegłów - miasto
Historia
Budowa pierwotnego drewnianego kościoła w XV wieku z fundacji Anny Holszańskiej księżnej mazowieckiej. Obecny kościół wzniesiony w 2 ćw. XVI wieku. Gruntownie odnowiony w 1 ćw. XVII wieku, z tego okresu pochodzi szczyt wschodni prezbiterium, sklepiona zakrystia oraz dwa portale: z prezbiterium do zakrystii oraz w pd. ścianie nawy. Podział wnętrza kolumnami w 1 poł XIX wieku. W ciągu wieku XIX wymiana oblicowania ścian oraz nadmurowanie gzymsu koronującego. Remontowany w 1862 r. Około 1914 roku powiększono otwór drzwiowy do kruchty od zachodu oraz zastąpiono jej sklepienie stropem Kleina. W latach 50 - tych XX wieku usunięto uskokowe skarpy dostawione wtórnie do wschodniej ściany prezbiterium.
Opis
Kościół w Cegłowie usytuowany w pn. - zach. części rynku. Położony w obrębie zadrzewionego cmentarza przykościelnego ogrodzonego metalowym parkanem na kamiennej podmurówce. Wejście przez bramę od wschodu. Budynek orientowany, założony na rzucie prostokąta, obecnie trójnawowy z niewyodrębnionym zamkniętym prosto prezbiterium, węższą kruchta od zachodu (pierwotnie cokół wieży) i zakrystią od pn. - wsch. Korpus nakryty dwuspadowym, jednokalenicowym dachem z wieżyczka na sygnaturkę. Kruchta i zakrystia przykryte oddzielnymi daszkami dwuspadowymi. Kościół wzniesiony z cegły gotyckiej o wątku polskim, na narzucie z kamieni. Wschodnia ściana szczytowa, zakrystia oraz cokoły skarp od pn. tynkowane. Więźba dachowa drewniana późnogotycka storczykowa z wieszarami i wydłużoną kratownicą, przekształcona częściowo w XIX wieku. Nawa nakryta drewnianym stropem wspartym na trzech parach drewnianych kolumn. W zakrystii sklepienie klasztorne z siecią profilowanych żeber. W prezbiterium i kruchcie stropy Kleina. Dachy pokryte blachą. Przy narożach korpusu skarpy na planie koła, przy ścianach bocznych półokrągłe, w górnej części czworoboczne. Otwory okienne i drzwiowe zamknięte półkoliście, przesklepione, nad głównym wejściem okrągłe okno w formie rozety. W zakrystii szczyt późnorenesansowy o podziałach pilastrowo - gzymsowych z okulusami i kolistymi blendami. Ściany zakrystii rozczłonkowane zdwojonymi pilastrami, szczyt trójstrefowy o artykulacji pionowej w postaci zwężających się ku dołowi pilastrów na profilowanych bazach. Kruchta zachodnia z wejściami z trzech stron, w opaskach tynkowanych, ujęta na narożach czworobocznymi skarpami. W skarpie przy pn. - zach. narożu nawy wejście na kręconą klatkę schodową prowadzącą na poddasze. Pośrodku elewacji pd. portal ujęty pilastrami z nadprożem o gzymsowych podziałach. Wnętrze kościoła podzielone dwoma rzędami drewnianych, toskańskich kolumn ustawionych na wysokich cokołach z płycinami. Ściany wnętrza pozbawione artykulacji. Otwory okienne oraz łuk tęczowy ujęte boniowanymi obramieniami. W przęśle zachodnim drewniana empora chórowa wsparta na drewnianych słupach z wejściem przy ścianie pn. po dwubiegowych, łamanych schodach. Z prezbiterium do zakrystii portal z 1 ćw. XVII wieku ujęty zdwojonymi pilastrami z wolutowo - gzymsowym nadprożem. W nawie i zakrystii podłoga deskowa, w prezbiterium marmurowa posadzka.
Obiekt dostępny po uprzednim uzgodnieniu z proboszczem.
Oprac. Katarzyna Kosior, OT NID w Warszawie, 30.10.2014 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_BK.181623, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_14_BK.32080