Jest jednym z czołowych dzieł architekta Paula Jackischa. 

Historia

Budynek wzniesiono w 1869 r. wg projektu Paula Jackischa, z przeznaczeniem na Gimnazjum Miejskie. Po zakończeniu II wojny światowej budynek stał się siedzibą Państwowej Szkoły Muzycznej. Na pocz. l. 70. XX w. do gmachu dobudowano w północno-zachodniej części działki pawilon mieszczący pomieszczenia administracyjne, a następnie skomunikowano go z budynkiem głównym szkoły za pomocą łącznika przylegającego do obiektu od strony zachodniej. 

Opis

Zabytkowy budynek usytuowany jest w południowej części śródmieścia Bytomia, na dużej działce ograniczonej od południa ul. S. Moniuszki, od zachodu ul. Jagiellońską, a od strony wschodniej i północnej pl. gen. W. Sikorskiego. Gmach usytuowany jest w południowej części działki, elewacją frontową zwrócony w stronę ul. S. Moniuszki. Od strony frontowej poprzedzają go niewielkie przedogródki, ogrodzone niskimi, ceglanymi murkami o przęsłach połączonych kutymi łańcuchami. W tylnej, północnej części działki znajduje się boisko szkolne. Do budynku od strony zachodniej przylega wtórnie wybudowany łącznik, komunikujący zabytkowy gmach ze współczesnym pawilonem ulokowanym od strony ul. Jagiellońskiej. 

Budynek jest murowany z cegły i kamienia, licowany czerwoną cegłą klinkierową, założony na rzucie wydłużonego prostokąta, z ryzalitami od strony frontowej, tylnej i bocznej, podpiwniczony, trzypiętrowy, kryty dachami dwuspadowymi w partii środkowej i partiach ryzalitów bocznych oraz dachami trójspadowymi w partiach bocznych. Elewacje frontowa i tylna z ryzalitami na osi są zbliżone do siebie kompozycją, podobnie jak odpowiadające sobie elewacje boczne. Wszystkie elewacje mają wyodrębniony cokół, ponadto artykułowane są za pomocą ciągłego gzymsu kordonowego na wysokości pierwszego. Podziały wertykalne elewacji wyznaczają schodkowe przypory rozmieszczone regularnie, akcentując m.in. naroża budynku, ryzality oraz wejście główne. Elewację frontową zakomponowano, jako piętnastoosiową, z centralnie ulokowanym, trzyosiowym czteropiętrowym ryzalitem z reprezentacyjnym portalem w osi środkowej. Elewacja artykułowana jest otworami okiennymi zamkniętymi łukiem odcinkowym oraz schodkowymi przyporami zwieńczonymi sterczynami. Elewację ujmuje gzyms wieńczący przerwany w przebiegu ryzalitu, z fryzem arkadkowym, ponad którym usytuowana jest ażurowa, kamienna attyka arkadkowa. Na osi ryzalitu znajduje się ostrołukowy, rozglifiony portal z kamiennym maswerkiem, ujmujący wejście główne do budynku. Na poziomie I piętra ryzalit artykułowany jest za pomocą łukowo zamkniętych otworów okiennych, ujętych prostymi kamiennymi opaskami, natomiast na wysokości II piętra za pomocą wysokich, zdwojonych otworów okiennych przeszklonych witrażowych, zamknięte łukiem ostrym ze ślepymi kamiennymi maswerkami. W zwieńczeniu ulokowano kartusz oraz ostrołukową niszę.  

Elewacja tylna nawiązuje kompozycją do elewacji frontowej. Jest czternastoosiowa, w partii cokołowej z otworami piwnicznymi oraz dodatkowymi otworami wejściowymi. Dwuosiowy ryzalit artykułowany jest parami okien umieszczonych w dużej ostrołukowej blendzie. W części środkowej ryzalit zaakcentowano schodkową przyporą zwieńczoną sterczyną. 

Elewację wschodnią zakomponowano jako jednoosiową, z osiowo umieszczonym ryzalitem, zwieńczonym schodkowym szczytem. Elewacja artykułowana jest otworami okiennymi usytuowanymi w ostrołukowej blendzie, wypełnionej w zwieńczeniu dekoracją maswerkową. Naroża elewacji oraz ryzalitu ujęte są przyporami zwieńczonymi sterczyną. 

Układ wnętrz gmachu jest nieprzekształcony, dwutraktowy z traktem środkowym pełniącym rolę głównego ciągu komunikacyjnego. W środkowej części budynku, na poziomie drugiego piętra znajduje się największe i najbardziej reprezentacyjne pomieszczenie szkoły, aula szkolna o bogatym neogotyckim wystroju. Dłuższe ściany auli rozczłonkowane są poprzez wysmukłe półkolumny wiązkowe o kapitelach dekorowanych motywem liści. Dolne partie ścian zdobi płycinowa boazeria, a wyższe trójstrefowy fryz podsufitowy. W sali zachowały się również stiukowe portale ujmujące otwory drzwiowe półkolumnami i zwieńczone ostrołukową wimpergą wypełnioną ślepym maswerkiem.  Ponadto w budynku zachowały się klatki schodowe o żeliwnych balustradach oraz w dużym stopniu stolarka drzwiowa. 

Obiekt o ograniczonym dostępie.

Oprac. Dorota Bajowska, Pracownia Terenowa NID w Katowicach, 11.2020 r.