Historia

Budowę ob. świątyni poprzedziło istnienie kościoła pw. św. Stefana, wzniesionego u schyłku XI lub na pocz. XII w., prawdopodobnie na terenie osady przygrodowej. Kościół św. Hieronima powstał w XIV w. w pobliżu południowo-zachodniego narożnika Rynku. W ówczesnym kształcie była to kamienno-ceglana budowla jednonawowa o wyraźnie wyodrębnionej partii prezbiterialnej. W XV w. od zachodu dobudowano wieżę, którą w latach 1608-1611 podwyższono, a następnie zwieńczono baniastym hełmem z latarnią. Później barokowy hełm zastąpiono namiotowym. W latach 1522-1654, kiedy świątynia była użytkowana przez protestantów, część prezbiterialna została poszerzona i podwyższona. Ponadto dobudowano dwie kaplice, zakrystię i przybudówki. W piętrowych przybudówkach zaprojektowano empory otwierające się arkadowo do wnętrza kościoła. W XVI-XVIII w. świątynię przykryto sklepieniami kolebkowymi.

Opis

Kościół pw. św. Hieronima to salowa budowla z kwadratową wieżą po stronie zachodniej, z korpusem nakrytym dachem trójspadowym i wieżą z hełmem namiotowym. Do świątyni od północy przylegają kruchty z klatkami schodowymi - w jednej z nich zachował się ostrołukowy portal uskokowy z XV-XVI wieku. Po stronie południowej znajdują się zakrystia i kaplica św. Józefa z kryptą. Okna nawy są zamknięte łukiem odcinkowym. W przyziemiu wieży wejście główne obramione ostrołukowym portalem uskokowym. Oprócz sklepień kolebkowych zachowały się również sklepienia krzyżowe, przykrywające zakrystię oraz kaplicę. W świątyni dominuje wyposażenie barokowe z XVII-XVIII wieku: ołtarze boczne, ołtarz główny z obrazem św. Hieronima, ambona, figury św. Barbary i św. Apolonii. Do starszych, renesansowych elementów należą kamienne płyty nagrobne, m.in. właściciela Bytomia Odrzańskiego Georga von Schoenaicha i Anny von Braun, wyrzeźbione przez Caspara Bergera z Legnicy. Na zewnątrz budowli uskokowe, profilowane portale ceramiczne, kamienna płyta przedstawiająca postać szlachcianki, wmurowane w narożniki ścian wieży kamienne krzyże pokutne z wyrytymi narzędziami zbrodni (miecz, sztylet, włócznia i łopata).

Zabytek dostępny

opr. dr Krzysztof Garbacz, OT NID w Zielonej Górze, 29-09-2014 r.