Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kamienica z oficynami - Zabytek.pl

kamienica z oficynami


kamienica 1886 - 1887 Bytom

Adres
Bytom, Józefa Jainty 19

Lokalizacja
woj. śląskie, pow. Bytom, gm. Bytom

Kamienica jest interesującym przykładem budynku czynszowego z końca XIX w., z dobrze zachowanym wyposażeniem wnętrz.

Kamienica stanowi integralną część zabudowy zabytkowego układu urbanistycznego miasta Bytomia.

Historia

Kamienica czynszowa z oficynami wzniesiona w latach 1886-1887 w stylu historyzmu z elementami neorenesansu i manieryzmu powstała prawdopodobnie według projektu J. Piontka. W latach 50 i 60. XX w. przekształcono elewację frontową na poziomie przyziemia. W latach 90. XX w. wzmocniono konstrukcję oficyn.

Opis

Kamienica usytuowana na działce zbliżonej kształtem do czworokąta, w pn.-zach. części kwartału zabudowy ograniczonego od pn. ul. Józefa Jainty, od wsch. ul. Piastów Bytomskich, od pd. ul. Gliwicką, od zach. ul. Lwowskich Dzieci. Usytuowana w pd. pierzei ul. Józefa Jainty. Od strony wsch. przylega do kamienicy pod nr 17, od strony zach. graniczy z działką niezabudowaną. Kamienica w stylu historyzmu, o zwartej bryle na rzucie prostokąta, z dwoma oficynami usytuowanymi po stronie pd. Podpiwniczona, dwupiętrowa, z poddaszem, nakryta wraz z oficynami dachami pulpitowymi o niewielkim stopniu nachylenia połaci, krytymi papą. Elewacja frontowa (pn.) ceglano-tynkowana, sześcioosiowa. Ściana na poziomie parteru otynkowana, wyodrębniona boniowaniem pasowym, oddzielona od wyższych kondygnacji gzymsem kordonowym. W parterze wtórne witryny wystawiennicze i wejścia do lokali usługowych. Wejście do budynku usytuowane niesymetrycznie we wsch. części ściany, poprzedzone wysokim progiem. Nad otworami na poziomie parteru dekoracja z prostokątnych płycin dzielonych pojedynczymi boniami, usytuowana pomiędzy poziomymi liniami gzymsów. Powyżej parteru elewacja licowana cegłą z opracowanym w tynku detalem architektonicznym i dekoracją sztukatorską. Ściana na poziomie I i II piętra licowana dwubarwną klinkierową i glazurowaną cegłą tworzącą ornamentalny wzór romboidalny. Poziome podziały elewacji wyznaczają gzymsy – kordonowe, pod- i nadokienne i gzyms wieńczący. Podziały pionowe wyznaczają lizeny o boniowanych trzonach, ramujące elewacje wzdłuż jej krawędzi, na poziomie od parteru do poddasza. Okna na poziomie I i II piętra rozmieszczone po dwa obok siebie. Pomiędzy każdą parą okien dekoracja z naprzemiennie usytuowanych elementów metaloplastyki (końcówki ankrowania) oraz tynkowanych bonii zdobionych po bokach dekoracją sztukatorską. Okna I piętra ujęte w tynkowane opaski wsparte na gzymsach podokiennych. Pod gzymsami płyciny wypełnione geometryczną dekoracją sztukatorską. Nad oknami trójkątne naczółki. Powyżej okna II piętra wsparte na gzymsach podokiennych, ujęte w profilowane opaski. Nad oknami proste gzymsy nadokienne. Powyżej profilowany gzyms kordonowy wsparty na kroksztynach dekorowanych kaboszonami, usytuowanych w liniach opasek okiennych. Nad gzymsem kondygnacja poddasza licowana cegłą glazurowaną. Okna poddasza ujęte w tynkowane opaski w formie pilastrów wspartych na gzymsie kordonowym. W górnej części pilastrów dekorowane kroksztyny podtrzymujące profilowany, tynkowany gzyms. Analogiczne pilastry rozmieszczone przy krawędziach ściany, w osiach lizen. Pomiędzy każdą parą okien poddasza pojedyncze bonie w formie ostrosłupów. Nad najwyższą kondygnacją ceglana attyka z dekoracyjnym wzorem z klinkierowej i glazurowanej cegły, zwieńczona wąskim, profilowanym gzymsem. Otwory okienne elewacji prosto zamknięte. Elewacja pd. licowana cegłą glazurowaną, czteroosiowa. Dwie skrajne osie okienne usytuowane w ścianach narożnych, przylegających do oficyn. Pośrodku elewacji dwuboczny ryzalit mieszczący niewielkie okna toalet. W parterze, w części zach. wtórna przybudówka. W części wsch. 221 otwór wejścia do budynku. Otwory okienne wsparte na ceglanych gzymsach podokiennych, ujęte w tynkowane opaski, prosto zamknięte. W elewacji pd. zachowane okno historyczne, dwudzielne i dwupoziomowe, z profilowanym ślemieniem i listwą przymykową oraz dodatkowymi podziałami dolnych skrzydeł za pomocą poziomych listew. Większość stolarki okiennej wtórna, współczesna, dwudzielna i dwupoziomowa z profilowanym ślemieniem i listwą przymykową (nawiązująca do okien historycznych). W elewacji pd. zachowane okna drewniane z płaskim ślemieniem i dodatkowymi podziałami skrzydeł okiennych za pomocą listew. W elewacji frontowej wtórne, współczesne drzwi drewniane, z prosto zamkniętym nadprożem i wysokim nadświetlem. Na podwórze współczesne drzwi jednoskrzydłowe. Wewnątrz klatka schodowa w trakcie tylnym. Schody na klatce schodowej dwubiegowe, na metalowe podkonstrukcji, z ażurowymi podstopnicami i drewnianymi stopnicami. Policzki ze zdobieniami w formie esownicy. Belki schodowe i policzki dekorowane kwiatonami. Schody opatrzone metalową balustradą z dekoracyjnym układem prętów, z drewnianą poręczą. Na piętrach i podestach schodów zakończenia poręczy w formie woluty mocowanej do metalowych słupków. Zachowana wewnętrzna stolarka drzwiowa. Na każdym z pięter po dwie pary drzwi przylegających do siebie ościeżnicami, tworzących kąt rozwarty. Drzwi do mieszkań drewniane, dwuskrzydłowe, w konstrukcji ramowo-płycinowej, z prosto zamkniętym nadprożem i dekoracyjnie opracowaną listwą przymykową. W dolnych częściach skrzydeł ozdobne profilowanie wokół płycin. Powyżej przeszklenie (w większości drzwi zaślepione) dekorowane listwami w układzie pionowym i poziomym. Ponad drzwiami prostokątne nadświetla dzielone pionowymi listwami. Na półpiętrach jednoskrzydłowe drzwi do toalet na zawiasach czopowych. Oficyna wsch. zwrócona elewacją zach. w stronę podwórza. Elewacja zach. siedmioosiowa, o analogicznym sposobie opracowania jak elewacja pd. budynku głównego. Pd. część budynku (obejmująca dwie osie okienne) niższa o jedną kondygnację. Ściana parteru posadowiona na niskim tynkowanym cokole. W pn. części ściany wtórne wejście do lokalu poprzedzone trzema stopniami schodów. Wejście do budynku usytuowane niesymetrycznie w pd. części ściany. Okna ujęte w tynkowane obramienia, wsparte na ceglanych gzymsach podokiennych, rozmieszczone po dwa obok siebie. Otwory okienne na poddaszu mniejsze niż okna w pozostałej części elewacji. Na wysokości stropów, pomiędzy każdą parą okien, metalowe końcówki ankrowania. Otwory okienne elewacji prosto zamknięte. Elewacja pd. (od strony ulicy zaułek) ceglana, dwuosiowa. Pod oknami ceglane gzymsy. W górnej części ściany ceglany gzyms koronujący. Powyżej attyka. Otwory okienne elewacji prosto zamknięte. W elewacji zach. na I piętrze i na parterze (w pd. części ściany) zachowane okna historyczne, dwudzielne i dwupoziomowe, z profilowanym ślemieniem i dekoracyjnie opracowaną listwą przymykową. W dolnych częściach skrzydeł dodatkowe podziały za pomocą poziomych listew. Pozostała stolarka okienna wtórna. Na parterze okna współczesne stanowiące odwzorowanie okien historycznych. Powyżej zachowane okna drewniane z płaskim ślemieniem oraz okna współczesne z odwzorowaniem podziałów historycznych za pomocą listew. Zachowane drewniane drzwi wejściowe, dwuskrzydłowe, w konstrukcji ramowo-płycinowej, z prosto zamkniętym nadprożem. Wokół płycin ozdobne profilowanie. Nad drzwiami prostokątne nadświetle dzielone listwami w układzie pionowym na trzy pola. Na klatce schodowej schody zabiegowe, na metalowej podkonstrukcji z ażurowymi podstopnicami i drewnianymi stopnicami, opatrzone metalową balustradą z metalową poręczą zakończoną wolutą. Policzki schodów ze zdobieniami w formie esownicy. Na poddasze schody drewniane z balustradą z tralek. Na piętrach i podeście schodów poniżej poddasza podłogi drewniane, częściowo przysłonięte współczesnymi wykładzinami. Zachowana wewnętrzna stolarka drzwiowa. Na I piętrze drewniane, jednoskrzydłowe drzwi w konstrukcji ramowo-płycinowej, wbudowane w szeroką ościeżnicę. Wzdłuż krawędzi płycin i ościeżnicy ozdobne profilowanie. Pozostałe drzwi na I i II piętrze jednoskrzydłowe, w konstrukcji ramowo-płycinowej, wbudowane w wąskie, profilowane ościeżnice. 222 Oficyna zach. zwrócona elewacją wsch. w stronę podwórza. Elewacje oficyny (wsch. i pd.) o analogicznym sposobie rozmieszczenia otworów okiennych i sposobu opracowania lica jak elewacje oficyny sąsiedniej. Zachowane historyczne okna dwudzielne i dwupoziomowe, z profilowanym ślemieniem i listwą przymykową, z dodatkowymi podziałami w dolnych częściach skrzydeł za pomocą poziomych listew. Drzwi wejściowe analogiczne jak w oficynie sąsiedniej. Na klatce schodowej schody zabiegowe, na metalowej podkonstrukcji, z drewnianymi stopnicami. Powyżej poziomu parteru wnętrze klatki schodowej nierozpoznane.

Obiekt o ograniczonym dostępie.

Oprac. Dorota Bajowska, Pracownia Terenowa NID w Katowicach, 01.2023 r.

Bibliografia

  • Karta Ewidencyjna Zabytków Architektury i Urbanistyki, Kamienica – Budynek mieszkalno-usługowy, oprac. T. Dudek, 2010 (Archiwum Zakładowe NID w Warszawie).
  • A.Gano-Kotula, Architektura śródmieścia Bytomia, Gliwice 1995

Rodzaj: kamienica

Styl architektoniczny: inna

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.102751, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.271802