Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół cmentarny pw. św. Leonarda - Zabytek.pl

kościół cmentarny pw. św. Leonarda


kościół XVII w. Busko-Zdrój

Adres
Busko-Zdrój, Bohaterów Warszawy 8

Lokalizacja
woj. świętokrzyskie, pow. buski, gm. Busko-Zdrój - miasto

Cenny przykład drewnianego budownictwa sakralnego z końca XVII w., wzniesionego według wzorów późnogotyckich.

W powiecie buskim jest to jeden z najstarszych zabytków i jeden z trzech, obok kościoła w Zborówku i w Chotelku Zielonym, zabytków sakralnej architektury drewnianej.

Historia

Obecny kościół pw. św. Leonarda powstał w 1699 r. Wcześniej istniała tu już świątynia, wzmiankowana w 1664 i 1679 r., której początki z uwagi m. in. na jej wezwanie wg niektórych badaczy mogą sięgać nawet XII w. W 1. poł. XVIII w. kościół został wyremontowany dzięki funduszom Reginy Potockiej. W czasie II wojny światowej budowla ucierpiała. Świątynia była remontowana w 1962, 1968, 1978 r. i w l. 1997-98. W latach 2010-2012 w ramach projektu „Skarbiec Świętokrzyski. Szlak architektury drewnianej i średniowiecznej.” wykonano zabieg fumigacji kościoła oraz konserwację malowideł na stropie prezbiterium, ołtarza głównego, ołtarza bocznego, „Grupy Ukrzyżowania” na belce tęczowej, obrazu św. Jadwigi Śląskiej, św. Kryspiana i Kryspiniana, stacji drogi krzyżowej oraz drewnianego portalu prowadzącego do świątyni.

Opis

Kościół położony jest na cmentarzu, na pd. – zach. od rynku, przy drodze biegnącej w kierunku Pińczowa (ul. Bohaterów Warszawy). Jest to drewniany budynek wzniesiony w konstrukcji zrębowej, na kamiennej podmurówce, wzmocniony w narożach lisicami. Ściany oszalowane są podwójnie pionowymi deskami. Narożniki zdobią pilastry o kanelowanych trzonach i rzeźbionych głowicach, przedłużone impostami. Do wzniesionej na planie kwadratu nawy od zachodu przylega prostokątna kruchta. Prezbiterium ma plan prostokątny i jest trójbocznie zamknięte. Od północy przylega do niego kwadratowa w planie zakrystia. Nawę i prezbiterium przykrywa dwuspadowy, gontowy dach, którego połacie odginają się lekko nad nawą. Zakrystię przykrywa dach pulpitowy, kruchtę dwuspadowy. Trójkątny półszczyt kruchty ozdobiony jest dekoracyjnym szalowaniem, tworzącym motyw promienistego słońca. Sygnaturka ma formę wieżyczki o sześciobocznej podstawie z arkadową latarnią, nakrytą cebulastym dachem zwieńczonym iglicą z krzyżem na gałce. Do wnętrza prowadzi wejście przez kruchtę. Drzwi w przejściu z kruchty do nawy ujęte są w drewniany portal. Na nadprożu ozdobionym reliefem „w ośli grzbiet”  wyryto napis IHS/ANNO DOMINI 1699. Wewnątrz świątyni widzimy płaskie, odeskowane stropy z zaskrzynieniami w nawie. W zachodniej części znajdują się dwie profilowane belki, będące pozostałością po chórze muzycznym. Otwór tęczowy ma kształt łuku pełnego. Na belce tęczowej stoi „Grupa Ukrzyżowania” z końca XVII w.: krucyfiks z wyciętym z blachy Chrystusem oraz drewniane figury Matki Bożej i św. Jana. W rogu umieszczono jeszcze wskazującego na ołtarz główny Putto. Ponadto na belce wyryty jest napis WAL(ENTY) W.C.(IESLA) – A[NNO] D[OMINI] 1699, wskazujący jako budowniczego kościoła nieznanego bliżej cieślę Walentego. W prezbiterium można podziwiać późnobarokowy ołtarz główny z figurą św. Leonarda, który ponadto zawiera również w nadstawie drewnianą figurę Niepokalanego Poczęcia NMP z ruchomymi rękami, zginającymi się w stawach łokciowych i barkowych. Do ołtarza prowadzą schody wykonane z kamiennej płyty nagrobnej datowanej na 2. poł. XV w., z zachowanymi resztkami późnogotyckiego napisu [.]E:/[.]OINIS[….]. Na stropie zachowała się jeszcze dawna polichromia z przedstawieniami św. Stanisława i św. Wojciecha – patronów Polski. W kościele na uwagę zasługują również jednolite stylowo stacje Drogi Krzyżowej, będące zapewne dziełem sztuki ludowej.

Zabytek z zewnątrz dostępny, wewnątrz dostępny raz w miesiącu, w innym terminie po uzgodnieniu z proboszczem.

Opr. Nina Glińska, NID OT Kielce, 29-06-2017 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_26_BK.66756, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_26_BK.1619