Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Jakuba - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Jakuba


kościół 1755 r. Budziszewko

Adres
Budziszewko

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. obornicki, gm. Rogoźno - obszar wiejski

Kościół pw.św.Jakuba Apostoła jest przykładem sakralnego drewnianego budownictwa wielkopolskiego o znaczeniu regionalnym.

Na jego cmentarzu przykościelnym pochowana jest Konstancja Anastazja Łubieńska, właścicielka wsi, literatka i publicystka, przyjaciółka Adama Mickiewicza.

Historia

Miejscowość Budziszewko po raz pierwszy wzmiankowana została w 1365 r. jako Budziszewo. Na mocy nadania Kazimierza Wielkiego stała się własnością sędziego poznańskiego Przecława Margonińskiego z rodu Grzymałów. Od nazwy wsi nowi właściciele przyjęli nazwisko Budziszewskich. W XVIII w. właścicielami wsi byli Tomiccy, w XIX - Łubieńscy. Parafia w Budziszewku wzmiankowana była od XIV wieku. Natomiast pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z pierwszej połowy XV wieku. W XVII w. kościół w Budziszewku został przekazany pod zarząd parafii w Skokach. Samodzielną parafią stał się na powrót w 1958 roku.

Kościół pw. św. Jakuba Apostoła został wzniesiony w 1755 r. z fundacji Władysława Tomickiego miecznika wielkopolskiego. W 1831 r. w kościele odbył się chrzest córki Konstancji Łubieńskiej — Marii Tekli Łubieńskiej, której ojcem chrzestnym był przebywający wówczas w Wielkopolsce Adam Mickiewicz, przyjaciel Konstancji. Kościół został restaurowany w 1871 staraniem Stanisława Łubieńskiego, a następnie w 1905 oraz 1960 roku. W 1878 r. świątynia została odebrana katolikom przez pruskiego właściciela tutejszych dóbr, von Treskow, dążącego do zburzenia starego kościoła. Na mocy wyroku sądu kościół wrócił w posiadanie katolików i w 1905 r. został ponownie konsekrowany. W czasie II wojny światowej został zrujnowany przez niemiecką młodzież, m. in. znacznie zostały uszkodzone jego ołtarze. Ponadto Niemcy zrabowali z niego m. in. naczynia liturgiczne, lichtarze, krzyże ołtarzowe, kapy, ornaty, monstrancję, organy, chorągwie oraz dzwony. W latach 1959-1960 kościół został gruntownie odrestaurowany: m. in. wymieniono częściowo ściany i wzmocniono ich konstrukcję elementami metalowymi oraz położono nowe stropy.

Opis

Budziszewko jest wsią położoną w odległości 18 km na wsch. od Obornik. Kościół stoi na wydzielonym placu w środku wsi, przy obsadzonej lipami drodze prowadzącej ze Studzieńca, od której w kierunku południowym odchodzi droga prowadząca do pałacu Łubieńskich. Naprzeciw kościoła znajduje się park oraz dawna pastorówka von Treskow, który obecnie pełni funkcje plebanii.

Kościół jest budynkiem drewnianym, częściowo konstrukcji zrębowej, po remoncie w 1960 r. częściowo stalowej. Orientowany, jednonawowy. Wzniesiony został na planie krzyża łacińskiego: do pojedynczej nawy przylegają po obu jej bokach niższe, zamknięte prostokątnie kaplice, tworząc transept. Zamknięte trójbocznie prezbiterium z dwoma zakrystiami umiejscowionymi po bokach jest niższe od nawy. Od zachodu wznosi się szalowana wieża konstrukcji słupowej z kruchtą w przyziemiu, nakryta blaszanym dachem namiotowym zwieńczonym krzyżem. Dwuspadowy dach nawy głównej z ośmioboczną wieżyczką na sygnaturkę, która wieńczy baniasty blaszany hełm z latarnią, jest pokryty blachą miedzianą. We wnętrzu, krytym wspólnym dla nawy i prezbiterium płaskim stropem z fasetami, znajdują się m. in. barokowe konfesjonały i ołtarz główny oraz rokokowe ołtarze boczne. Chór muzyczny, konstrukcji stalowej, wyposażony w organy z 1905 r., został wzniesiony w 1960 roku. Pod kościołem (prezbiterium) umiejscowiona jest krypta.

Kościół otoczony jest zadrzewionym cmentarzem przykościelnym o pow. 0,17 ha, na którym znajdują się m. in. posadowiona na kolumnie figura Matki Boskiej oraz nagrobki XIX-wiecznych właścicieli Budziszewka - Łubieńskich: Konstancji z Bojanowskich, jej męża Józefa, żołnierza napoleońskiego oraz ich syna, Franciszka. Konstancja z Bojanowskich Łubieńska, rozsławiona romansem i przyjaźnią z Adamem Mickiewiczem, korespondowała z nim do końca życia. Poświęcona jej płyta uległa zatarciu, dlatego położono ja odwrotną stroną. Znany jest jednak napis epitafijny: „Śp. Konstancja Wodpol z Bojanowskich p’voto Łubieńskiej - Obywatelce zasłużonej w kraju - pełnej cnót szlachetności - kochającej Boga i Ojczyznę nade wszystko - Matce Najlepszej wdzięczne poświęcają dzieci z prośbą przechodnia o pobożne westchnienie do Boga za jej dusze. Wieczny odpoczynek racz Jej dać panie, a światłość wiekuista niech Jej przyświeca przez wszystkie wieki. Amen. Zmarła 16 stycznia 1867 roku, przeżywszy lat 69.”

Kościół dostępny dla zwiedzających z zewnątrz. Msze Św.: niedziele: 8.00, 12.00; dni powszednie: 18.00; święta zniesione: 18.00. Święto patronalne: św. Jakub Ap., 25 lipca

Oprac. Tomasz Łuczak, 16-11-2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.162995, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.159750