cerkiew greckokatolicka, ob. kościół rzymskokatolicki pw. Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl
cerkiew greckokatolicka, ob. kościół rzymskokatolicki pw. Najświętszej Marii Panny
Adres
Budynin, 48
Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. tomaszowski, gm. Ulhówek
W skład zespołu wchodzą cerkiew i dzwonnica wzniesione w 1887 roku. Trzykopułowa cerkiew prezentuje rzadszy typ rozwiązania przestrzennego o kopułach niemal jednakowej wysokości.
Historia
Wieś, będąca własnością szlachecką, odnotowywana w źródłach od 1462 roku. Cerkiew po raz pierwszy wzmiankowana w 1531 roku. Obecna wraz z dzwonnicą wzniesiona w 1887 r. (data budowy nad drzwiami cerkwi). W 1948 r. zamieniona na kościół rzym.-kat. parafii w Machnówku. Po II wojnie kilkakrotnie remontowana, po raz ostatni gruntownie w 2006 r. (m.in. wymiana części podwalin, zrębu, odeskowania, pokrycia dachowego i stolarki okiennej). Dzwonnica częściowo remontowana w l. 80. XX w. (po wycięciu okna dolna kondygnacja zamieniona na salę katechetyczną).
Opis
Cerkiew usytuowana w północnej części wsi, orientowana. Wzniesiona na trójdzielnym planie składającym się z kwadratowej nawy, nieco węższego, kwadratowego babińca od zachodu oraz prostokątnego, zamkniętego trójbocznie, prezbiterium z przylegającymi po bokach kwadratowymi zakrystiami. Nawa, prezbiterium i babiniec równej wysokości, nakryte wydłużonymi, ośmiopołaciowymi kopułami z latarniami. Kopuły osadzone na wysokich, ośmiobocznych tamburach. Wewnątrz kopuł ośmiopolowe, pozorne sklepienia, w zakrystiach płaskie stropy. Cerkiew drewniana, wzniesiona w konstrukcji wieńcowej z bali sosnowych zwęgłowanych na rybi ogon z ostatkami, podwalina łączona na zamek, ułożona na podmurówce. Dolne partie zrębu nieoszalowane, nakryte zadaszeniem wspartym na rysiach, górne - oszalowane pionowo z listwowaniem. Wejście frontowe poprzedzone otwartym przedsionkiem na słupach, nad którym zadaszony ganek przez całą szerokość babińca. Dachy pokryte blachą. Otwory okienne prostokątne, wielokwaterowe; w tamburze nad prezbiterium od wschodu okulus. Drzwi frontowe dwuskrzydłowe, o dekoracyjnie układanych klepkach nabijanych ćwiekami. Wewnątrz polichromia z 1892 r. i pozostałości wyposażenia z XVIII-XIX w. Dzwonnica wzniesiona na rzucie kwadratu, dwukondygnacyjna, o szerszej dolnej kondygnacji (z wtórnym otworem okiennym) i węższej górnej, w której zamknięte półkoliście otwory dzwonowe. Drewniana, konstrukcji słupowo-ramowej, oszalowana pionowo deskami. Nakryta ośmiopołaciowym dachem ostrosłupowym, pomiędzy kondygnacjami szeroki daszek okapowy; dachy pokryte blachą. Przy cerkwi kamienna figura św. Floriana z 1. poł. XIX w.
Obiekt dostępny dla zwiedzających.
Oprac. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 07-04-2015 r.
Rodzaj: cerkiew
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BK.4701, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.323184