kościół filialny pw. św. Jana Chrzciciela - Zabytek.pl
kościół filialny pw. św. Jana Chrzciciela
Adres
Brusiek
Lokalizacja
woj. śląskie, pow. lubliniecki, gm. Koszęcin
Historia
Powstanie kościoła w Bruśku było związane z najstarszą na tym terenie parafią pw. św. Józefa w Sadowie (kościół konsekrowany w 1331 r.), której filią był do 1868 r. Przyjmuje się, że obecnie istniejący kościół wzniesiono na miejscu wcześniejszego ok. poł. XVII wieku. Jednak na podstawie przeprowadzonych w 2009 r. badań dendrochronologicznych datowanie powstania kościoła można przesunąć na kon. XVI w. (ok. 1592/1593) - prezbiterium, nawa, wieża, natomiast wzniesienie zakrystii i przedsionka na lata 1722/1723 i 1811/1812. W 1693 r. we wnętrzu została wykonana dekoracja malarska szablonowa (o czym świadczy napis wyryty na belce nad drzwiami (pn.) do nawy: LORENC GROCHOWSKI MALAR. 1693. W 1930 r. kościół był odnawiany i w tym czasie jego wnętrze ozdobiono nową polichromią szablonową. W 1859 r. kościół podlegał kaplicy zamkowej pw. Wniebowzięcia NMP w Koszęcinie, a od 1959 r. parafii pw. MB Fatimskiej w Kaletach-Drutarni. W ostatnich latach przeprowadzone były prace remontowe (wymiana gontu na elewacjach) przy kościele.
Opis
Kościół położony jest na rozwidleniu dróg - w kierunku wsch. prowadzącej do Kalet i w kierunku zach. do Tworoga, w miejscu, gdzie istniały najstarsze zabudowania wsi, na terenie cmentarza grzebalnego. Kościół orientowany, jednonawowy, jego nawa założona na rzucie zbliżonym do kwadratu z węższym prezbiterium zamkniętym prostą ścianą. Od strony pn. do prezbiterium przylega zakrystia, a do nawy na całej jej długości wąski przedsionek. Od zach. do nawy dostawiono wieżę na planie kwadratu.
Kościół drewniany, nawa, prezbiterium i zakrystia konstrukcji zrębowej, kruchta od pn. konstrukcji szkieletowej, dzwonnica w konstrukcji słupowo-ryglowej. Ściany prezbiterium i nawy obite są gontami, przedsionek gontami i deskami w układzie poziomym, dzwonnica szalowana deskami w układzie pionowym. Kościół nakrywa dwukalenicowy dach - niższy nad prezbiterium, wyższy nad nawą, dwuspadowy, pobity gontem. Dach prezbiterium przechodzi na zakrystię, a dach nawy na przedsionek. W kalenicy nawy znajduje się sześcioboczna wieżyczka na sygnaturkę z latarnią zwieńczoną baniastym hełmem, pobita gontem. Nad wieżą dach namiotowy. Na wszystkich elewacjach okna są drewniane, krosnowe, pojedyncze, zamknięte półkoliście. Główne wejście do kościoła z przedsionka znajduje się w pn. ścianie nawy, wejście to (XVII w.) o ościeżach z grubych słupów, nadprożu wyciętym od dołu łukiem odcinkowym, z zamontowanymi w nich jednoskrzydłowymi drzwiami (XVII w.) konstrukcji deskowo-listwowej z kutymi zawiasami. Wewnątrz nad nawą i prezbiterium są stropy belkowe z pułapem dolnym, nad przedsionkiem brak stropu. Przy ścianie zach. nawy jest chór muzyczny wsparty na jednym słupie. Strop prezbiterium, nawy i parapet chóru muzycznego pokrywa szablonowa dekoracja malarska z ok. 1930 r. (szczątkowo zachowany fragment pierwotnej polichromii odsłonięto na ścianie zach.), odnawiana i uzupełniana w latach 70. XX wieku. Wyposażenie wnętrza bardzo skromne, składa się z neogotyckiego ołtarza głównego z 4. ćw. XIX w. i neogotyckiej drewnianej chrzcielnicy z 1892 roku.
Obiekt dostępny dla zwiedzających po powiadomieniu ks. proboszcza z parafii pw. Matki Boskiej Fatimskiej w Kaletach-Drutarni.
Oprac. Aleksandra Bednarska, OT NID w Katowicach, 27-11-2015 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.95948, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.288528