Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki filialny pw. św. Kazimierza - Zabytek.pl

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki filialny pw. św. Kazimierza


kościół XVIII w. Brokęcino

Adres
Brokęcino, 20A

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. złotowski, gm. Okonek - obszar wiejski

Świątynia jest interesującym przykładem XVI-wiecznego sakralnego budownictwa drewnianego w dawnym Księstwie Zachodniopomorskim, jednym z niewielu zachowanych kościołów o wyjątkowej na tym terenie konstrukcji zrębowej.

W jej wnętrzu zachowało się skromne wyposażenie - manierystyczny ołtarz z pocz. XVII w., wykonany przez Jakuba Funcke z Kołobrzegu oraz ambona z 1605 r., częściowo zrekonstruowana na pocz. XX wieku.

Historia

Zasiedlanie ziem położonych na pd. od Szczecinka, w dolinie Gwdy, na pograniczu Wielkopolski i Pomorza rozpoczęło się na pocz. XVI w. Książę Bogusław X nadał je w lenno rodzinie Herzbergów. Na otrzymanych ziemiach Herzbergowie założyli kilka wsi, m.in. Lotyń, który stał się ich rodową siedzibą, a także Brokęcino. Majątek złożony z ziem nadanych przez księcia przetrwał aż do XIX wieku. W 1887 Brokęcino zostało sprzedane rodzinie von Bonin.

Kościół w Brokęcinie ufundowany został przez Herzbergów w 4 ćw. XVI w., zapewne - wg słabo czytelnej inskrypcji na dzwonie - w 1582 roku. Istnienie kościoła w Brokęcinie potwierdzają akta wizytacyjne z roku 1587 i 1590. W 1661 r. do budynku dobudowano wieżę. W latach 1913-1914 przeprowadzono konserwację i modernizację kościoła. Prace obejmowały wzmocnienie konstrukcji ścian nawy, wymianę gontowego pokrycia dachu oraz oszalowania wieży, oszalowanie wnętrza nawy oraz wymianę stolarki okiennej. Wtedy też do prezbiterium dobudowano niewielką zakrystię i wykonano polichromię stropu, a także odrestaurowano wyposażenie. Podczas prac nawiązywano do XVII-wiecznego wystroju wnętrza. Po II wojnie światowej kościół został przejęty przez katolików. W 1946 r. świątynia została poświęcona. Ostatni remont kościoła przeprowadzono w latach 1992-1994. Wymieniono wówczas pokrycie dachu oraz opierzenie wieży, a także oszalowano nawę, zakrywając konstrukcję zrębową.

Opis

Kościół pw. św. Kazimierza położony jest w środkowej części wsi, na niewielkim wzniesieniu. Otaczający go teren (dawny cmentarz przykościelny) ogrodzony jest nowym parkanem z siatki. Na terenie cmentarza znajduje się pomnik mieszkańców wsi poległych podczas I wojny światowej.

Świątynia jest budowlą salową, z prosto zamkniętą częścią prezbiterialną od północnego wschodu. Przy nawie od pd.-zach. znajduje się wieża na planie kwadratu. Za częścią prezbiterialną po stronie pn.-wsch. dostawiono niewielką prostokątną zakrystię. Kościół nakryty jest wysokim dachem dwuspadowym o silnie wysuniętym okapie, nad zakrystią znajduje się niższy dach dwupołaciowy. Nad całością dominuje wieża o lekko pochyłych ścianach, zwieńczona strzelistym, ośmiobocznym hełmem o charakterze iglicy.

Kościół jest budynkiem drewnianym, konstrukcji zrębowej. Jego ściany zostały oszalowane. Szczyt pn.-wsch. o konstrukcji szkieletowej, z wypełnieniem cegłą. Wieża drewniana, o konstrukcji słupowej. Dachy oraz hełm wieży pokryte zostały gontem. Wnętrze nakryte drewnianymi stropami.

Ściany kościoła od zewnątrz oszalowane zostały pionowo pobijanymi deskami. Okna i wejścia są prostokątne. Elewacja pn.-wsch. zwieńczona jest prostym, trójkątnym szczytem.

Wnętrze nakryte jest stropem drewnianym. Zachowały się trzy empory, empora po stronie pd. pełni funkcję empory muzycznej. Strop kościoła ozdobiony jest polichromią o motywach roślinnych (liście akantu) wpisanych w sześcioboczne kasetony rozdzielone szerokimi listwami. Malowidła zdobią także balustrady empor (arkadowe płyciny, w których dawniej znajdowały się wyobrażenia figuralne, wić roślinna o schematycznym rysunku). Manierystyczne wyposażenie kościoła z pocz. XVII w. obejmuje architektoniczny ołtarz, ujęty uszakami ozdobionymi ornamentem okuciowo-rolwerkowym oraz ambonę. W polu centralnym ołtarza znajdował się dawniej obraz malowany na desce, przedstawiający scenę Opłakiwania (obecnie w Muzeum Regionalnym w Szczecinku). Korpus ambony ozdobiony jest umieszczonymi w arkadowych płycinach malowanymi przedstawieniami ewangelistów (rekonstruowanymi w latach 1913-1914). Z późniejszych lat pochodzi trójosiowy prospekt organowy ozdobiony malowanym ornamentem akantowo-małżowinowym.

Kościół dostępny. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym. Bliższe informacje oraz godziny mszy św. są podane na stronie internetowej diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej www.koszalin.opoka.org.pl.

oprac. Krzysztof Jodłowski, OT NID w Poznaniu, 21-10-2014 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.171654, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.139136