młyn wodny - Zabytek.pl
Adres
Bondyrz, 110A
Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. zamojski, gm. Adamów
Historia
Młyn wodny zbudowany został w 1924 r. przez Michała Kowalczyka. Pierwotnie wraz z papiernią (z 1904 r.) oraz gonciarnią tworzył zespół budynków zlokalizowanych nad rzeką Wieprz, po dwóch stronach śluzy. Młyn funkcjonował w oparciu o działanie koła przedsiębiernego, o średnicy 6 m i szer. 2,18 m oraz mocy 14,6 KM. W 1961 r. wprowadzono napęd elektryczny, w 1981 r. ponownie uruchomiono koło wodne. W 1981 r. przeprowadzono remont kapitalny obiektu. Na pocz. lat 90. XX w. wymieniono okna oraz oszalowanie ścian, a od zach. dostawiono dobudówkę mieszczącą silosy zbożowe. Naprawiono także dach i koło. Ostatnie prace modernizacyjne podjęto latach 2008-2009.
Opis
Młyn usytuowany jest na pn. od wsi Bondyrz, przy zakolu rzeki Wieprz. Pierwotnie należał do zespołu złożonego, z działającej po drugiej stronie śluzy, gonciarni oraz papierni. Młyn drewniany, wzniesiony w konstrukcji słupowo-ramowej, z zewnątrz oszalowany deskami w układzie pionowym. Więźba dachowa płatwiowo – jętkowa, dachy kryte gontem i blachą. Założony na rzucie prostokąta z dobudówką od zach. Była prostopadłościenna dwukondygnacyjna z użytkowym poddaszem, kryta dachem dwuspadowym. Od pn. do ściany szczytowej przylega konstrukcja śluzy z kołem wodnym także kryta dachem dwuspadowym, przybudówka zach. pulpitowym. Elewacje pd. i wsch. dwukondygnacyjne, wyodrębnione poziomymi listwami okapnikowymi, z regularnie rozmieszczonymi dwuskrzydłowymi, sześciokwaterowymi oknami na piętrze. Elewacja szczytowa (pd.) z wejściem do budynku, osłoniętym daszkiem pulpitowym. Pozostałe elewacje przesłonięte wtórnymi przybudówkami. Wnętrze na poziomie parteru i piętra jednoprzestrzenne, ze słupami podpierającymi podciągi wzdłużne i widoczne belki poprzeczne. W pełni zachowane wyposażenie techniczne młyna z wałem głównym i osadzonym na nim kołem podsiębiernym oraz wał roboczy transmisyjny z kołami pasowymi oraz razowiec (złożenie kamieni), walce, perlak, dynamo, cylindry i skrzynie mączne.
Obiekt dostępny z zewnątrz.
Oprac. Anna Sikora - Terlecka, OT NID w Lublinie, 15.10.2014 r.
Rodzaj: młyn
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BK.4513, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.352432