Usytuowanie i opis

Grodzisko znajduje się w Borach Dolnośląskich, w północno-zachodniej części Bolesławca, po prawej stronie Bobru, w pobliżu skrzyżowania obecnych ulic Topolowej i Akacjowej. Natomiast wielokulturowa osada była zlokalizowana ok. 60 m na południowy wschód od założenia obronnego. Osada została zniszczona w trakcie budowy osiedla domów jednorodzinnych.

Grodzisko ma trapezowaty kształt o zaokrąglonych narożach i wymiarach 70 x 55 m. Otacza je wał wysokości od 1,3 do 7 m i szerokości u podstawy do 8 m.

Historia

W wyniku badań archeologicznych ustalono, że grodzisko jest datowane na wczesne średniowiecze - do X wieku, zaś osada wielokulturowa na okres trwania kultury łużyckiej oraz wczesne średniowiecze - XIII(?) wiek.

Grodzisko w Bolesławcu było przez wiele lat identyfikowane jako gród kasztelański i datowane na XII-XIV wiek. Przeprowadzone w roku 2008 badania wykopaliskowe wykazały, że założenie obronne pochodzi z X wieku. Nie odkryto zabytków o młodszej metryce. Wiadomo, że okoliczne tereny zamieszkiwało wówczas słowiańskie plemię Bobrzan, zatem założenie obronne było prawdopodobnie ich dziełem.

Można przypuszczać, że gród książęcy wzniesiono w innym miejscu. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą z 1202 roku. W imieniu książąt zarządzali nim kolejni kasztelani: Nankier (1202-1203), Magnus (1209-23, 1226-32), Radosław (1224), Mikołaj Grzymisławowicz (1243-45), Jan Męczyc (1283). Nie wiadomo, gdzie ów gród się znajdował, ale istnieją pewne przesłanki, aby przypuszczać, że założenie obronne funkcjonowało na wzniesieniu, po zachodniej stronie miasta. Po lokacji Bolesławca (1251) powstał tzw. zamek miejski, zlokalizowany w południowo-zachodniej części miasta. Obiekt uległ zniszczeniu w trakcie wojny trzydziestoletniej, nigdy go nie odbudowano.

W pobliżu grodziska odkryto ślady osady, która w tym miejscu funkcjonowała w okresie trwania kultury łużyckiej i wczesnym średniowieczu. Nie wiadomo czy wczesnośredniowieczny epizod można traktować jako np. osadę przygrodową.

Stan i wyniki badań

W okresie międzywojennym - badania wykopaliskowe, F. Geschwendt, w 1966 - badania powierzchniowe, T. Kaletyn, J. Romanow, P. Kubow (na zlecenie Konserwatora Zabytów Archeologicznych na województwo wrocławskie), w 2008 - badania wykopaliskowe, S. Rodak (Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego).

W trakcie wcześniejszych badań odkryto ułamki naczyń ceramicznych i dwa kamienie żarnowe (zabytki z badań przedwojennych zaginęły).

W 2008 oprócz ceramiki znaleziono zabytki żelazne, np.: krzesiwo kabłąkowe i noże ze zbroczem.

Brak informacji o rozplanowaniu wnętrza założenia obronnego. Przypuszcza się, że pierwotnie założenie było otoczone podwójnym systemem drewniano-ziemnych wałów o wysokości 5-7 m z bramą od strony zachodniej.

Zabytek dostępny. Grodzisko jest oznaczone kamienną tablicą informacyjną. W pobliżu nie przebiega żaden szlak turystyczny.

Oprac. Donata Trenkler, OT NID we Wrocławiu, 20.10.2014 r.