Kościół zaprojektowany przez wybitnego architekta Józefa Piusa Dziekońskiego został zbudowany w l. 1907-1914 wg zmienionego proj. autorstwa Władysława Łaszkiewicza, prezentuje typ trójnawowej świątyni halowej z transeptem i jedną wieżą w fasadzie, utrzymanej w stylistyce „gotyku wiślano-bałtyckiego”. Plebania wzniesiona ok. 1920 jest wyrazem poszukiwań „stylu narodowego” w architekturze pocz. XX wieku.

Historia

Historia parafii sięga zapewne przełomu XIV i XV wieku. Obecną świątynię poprzedziły trzy drewniane kościoły fundowane przez kolejnych dziedziców. W 1887 r. warszawski arch. Józef Pius Dziekoński wykonał proj. nowego murowanego kościoła, jednak ze względu na brak zgody ze strony władz zaborczych na jego wzniesienie, budowę zrealizowano dopiero w l. 1907-1914 wg zmienionego projektu autorstwa inż. powiatowego z Janowa - Władysława Łaszkiewicza, który, na prośbę ówczesnego proboszcza ks. Brzóza, znacznie powiększył świątynię. Przy budowie pracowało wielu fachowców miejscowych oraz sprowadzanych z Warszawy i Krakowa; witraże powstały w warszawskiej pracowni Michała Olszewskiego. Kościół został uszkodzony w trakcie działań wojennych 1915, remontowany w l. 1915-1919 oraz kilkakrotnie po wojnie, m.in.: 1952, 1968, 1972, 1998 (remont więźby i wymiana pokrycia dachu), 2002-2003 (restauracja wnętrza).

Plebania wybudowana ok. 1920 r. z drewna pozyskanego z rozbiórki poprzedniego osiemnastowiecznego kościoła.

Opis

Zespół kościelny położony w zach. części wsi. Kościół neogotycki w stylistyce tzw. „gotyku wiślano-bałtyckiego”, orientowany. Jednowieżowy, wzniesiony na planie krzyża łacińskiego, z transeptem. Korpus pięcioprzęsłowy, trzynawowy, halowy. Prezbiterium dwuprzęsłowe, zamknięte trójbocznie, równe szerokością nawie głównej. Pomiędzy ramionami transeptu a prezbiterium pięcioboczne zakrystie z lożami na piętrze. Od zach. wieża na rzucie prostokąta, z kwadratowymi kruchtami po bokach. Kościół murowany z cegły palonej, zewnątrz obłożony oblicówką w trzech kolorach, cokół wykonany ciosów granitowych. Nawa główna i prezbiterium nakryte sklepieniami gwiaździstymi, w nawach bocznych i transepcie sklepienia krzyżowo-żebrowe. Nad korpusem nawowym i transeptem dachy dwuspadowe, pozostałe wielopołaciowe, wieża i wieżyczka na sygnaturkę oraz zakrystie nakryte hełmami ostrosłupowymi. Dachy pokryte pierwotnie dachówką, a obecnie blachą ocynkowaną i miedzianą (wieża). Bryła kościoła niezwykle urozmaicona i malownicza. W fasadzie dominuje sześciokondygnacyjna, zwężająca się ku górze, czworoboczna wieża. W przyziemiu wieży portal zamknięty łukiem „w ośli grzbiet”, ujęty półfilarkami zakończonymi pinaklami. Nad portalem okrągłe okno w formie rozety, na tle której kamienny krucyfiks. Środkowe kondygnacje wieży przeprute ostrołukowymi oknami i blendami. Przedostatnia kondygnacja niższa, zaakcentowana przysadzistymi kolumienkami i arkadkowymi fryzami; ostatnia kondygnacja ośmioboczna, przepruta ostrołukowymi otworami dzwonnymi, zakończona szczycikami z pinaklami; całość nakryta ośmiopołaciowym hełmem w formie iglicy. Ściana szczytowa korpusu i ściany szczytowe transeptu schodkowe, rozczłonkowane ostrołukowymi blendami i zwieńczone sterczynami. Wszystkie elewacje opięte skarpami zakończonymi sterczynami. Otwory okienne prostokątne, zamknięte ostrołukowo; w szczytowych ścianach transeptu zdwojone i wraz z okazałą rozetą ujęte wspólną ostrołukową ramą. Podziały elewacji i detal architektoniczny podkreślony przez użycie cegieł o skontrastowanych barwach. Wnętrze otynkowane i malowane w dwu kolorach, ze złoceniami. Pomiędzy nawami czworoboczne filary, z kolumienkami o roślinnych kapitelach na krawędziach; ściany naw bocznych podzielone analogicznie półfilarami. Wszystkie otwory i prześwity o wykroju ostrołukowym. Wyposażenie kościoła neogotyckie z czasu budowy kościoła oraz uzupełniane po II wojnie; w części osiemnastowieczne, przeniesione z poprzednich świątyń; w oknach witraże przedstawiające św. ewangelistów.

Plebania położona po wsch. stronie kościoła, wzniesiona na planie wydłużonego prostokąta, parterowa, o dwutraktowym układzie wnętrza, z dwoma przedsionkami w formie wydatnych ryzalitów. Drewniana, otynkowana, nakryta dachem czterospadowym pod blachą, nad przedsionkami dachy dwuspadowe i ozdobne daszki namiotowe ze sterczynami. Elewacje gładkie, przedsionki opięte pseudopilastrami i zwieńczone ogzymsowanymi, pseudobarokowymi szczytami o dekoracyjnym wykroju, z imitacjami okulusów w tympanonie.

Zabytek dostępny. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 31-07-2017 r.