Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa


kościół 1905 r. Bóbrka

Adres
Bóbrka, Ks. Antoniego Dziurzyńskiego 42

Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. krośnieński, gm. Chorkówka

Kościół w Bóbrce jest świadectwem czasu prosperity galicyjskiego przemysłu naftowego początków XX w.

Jego projekt został przygotowany przez jednego z czołowych architektów początków XX w. - Teodora Talowskiego. Świątynia posiada znaczne walory artystyczne z racji swojej architektury jak również wystroju wnętrza oraz znaczne walory krajobrazowe związane z eksponowanym położeniem kościoła, o dominującej sylwecie opatrzonej wysoką wieżą. Ogrodzenie dopełnia zabytkowy zespół.

Historia

Parafia erygowana została przed rokiem 1277 r. Najstarsze wzmianki o świątyni w Bóbrce datowane są na XV w. Przedostatnia, drewniana świątynia powstała w l. 1752-68, a została rozebrana po zakończeniu budowy nowego kościoła. Obecny kościół został zaprojektowany przez architekta Teodora Talowskiego, jego budowa trwała od 1905 do 1908 r. W l. 1907-1908 powstały witraże wg proj. Stefana Matejki i Józefa Ostrowskiego wykonane w Krakowskim Zakładzie Witrażów S. G. Żeleńskiego. Kolejną ważną inwestycją było wykonanie malowideł ściennych, które w 1915 wykonał lwowski malarz Julian Krupski z pomocą Janiszewskiego i Jachimka. W 1944 r. kościół został zniszczony w czasie działań wojennych. W l. 1945-48 przeprowadzono odbudowę wieży, naprawę więźby dachowej i pokrycia. W 1985 r. zmieniono pokrycie na blachę miedzianą (wieże) i ocynkowaną (kościół). Dwa lata później przeprowadzono kompleksowy remont elewacji. Ogrodzenie powstało w 1905 r., zniszczone przez czołgi w 1944 r., remontowane w l. 1947-48.

Opis

Zespół składa się z kościoła i ogrodzenia. Świątynię w Bóbrce wybudowano w pd. części wsi, po zach. stronie drogi przebiegającej przez miejscowość, i otoczono ceglano (słupki) - metalowym (przęsła) ogrodzeniem. Kościół założony południkowo, z prezbiterium skierowanym na południe. Budowla o charakterze neoromańskim z elementami neogotyckimi. Świątynia trójnawowa, składa się z dwuprzęsłowego korpusu nawowego poprzedzonego półprzęsłem chóru i wejść bocznych, na osi którego dostawiona wieża. Korpus nawowy przechodzi w transept. Prezbiterium o szerokości równej nawie głównej jest półtora przęsłowe i zamknięte trójbocznie. Od zach. przylega do niego prostopadła zakrystia, której ściana zach. powtarza zamknięcie prezbiterium. Obok zakrystii przedsionek i okrągła klatka schodowa. Od wsch. do prezbiterium przylega kwadratowy składzik. Kościół w typie pseudobazyliki o dominującym horyzontalnym masywie nawy głównej i prezbiterium - przekrytych wspólnym dachem. Urozmaiceniem sylwety budowli są trzy wieże: addycyjna, masywna, wysoka wieża frontowa; sygnaturka, na skrzyżowaniu transeptu oraz wieżyczka w narożu transeptu i zakrystii. Wszystkie zwieńczone ostrosłupowymi hełmami. Wieża frontowa oszkarpowana, flankowana wtopionymi w nią wielobocznymi półwieżyczkami. Do ok. 2/3 wysokości na planie prostokąta, w górnej części ośmioboku. Sygnaturka dwusegmentowa, górna część w formie latarni dekorowanej sterczynkami. Trzecia wieża u podstawy czworoboczna (częściowo wtopiona), powyżej ośmioboczna. Kolejnym w gradacji brył kościoła jest transept, niższy niż nawa główna, a przekryty dachem trójpołaciowym. Charakterystyczny dla świątyni w Bóbrce jest wyodrębniony z brył naw bocznych kościoła „masyw zachodni” (w tym przypadku północny), przekryty tak jak transept. Nawy boczne kryte dachami pulpitowymi. Piętrowy aneks po wsch. stronie prezbiterium mieszczący zakrystie, wejście i skarbiec swoją bryłą zbliżony jest do kaplicy ustawionej prostopadle do prezbiterium i zakończonej trójbocznie. Najniższą częścią w bryle świątyni jest niewielki składzik po zach. stronie prezbiterium, przekryty dachem dwuspadowym. Elewacje kościoła są ceglane ze skromnym detalem kamiennym (m.in. cokół, okapniki szkarp, dekoracja pasowa, nadproża okienne), oszkarpowane. Zwieńczenie elewacji prezbiterium dekorowane jest pasem wąskich blend, ceglanym fryzem arkadkowym i ceglanym gzymsem koronującym. Pozostałe zwieńczenia elewacji ozdobiono fryzami kostkowymi. W elewacjach naw bocznych i transeptu charakterystyczne otwory okienne - biforia z okulusem. Dekoracja elewacji frontowej skupiona jest na wieży. W jej przyziemiu znajduje się arkadowy portal zakończony wimpergą zwieńczoną rzeźbą Chrystusa. Wimpergę umieszczono w dolnej części arkady, na tle ślepych arkadek, nad którymi duży półkolisty otwór okienny. W środkowej części wieży duża prostokątna płycina mieszcząca u dołu trzy kamienie, ślepe arkady, a powyżej kamienną tarczę zegarową. Najbardziej dekoracyjnie opracowane są górne oktogonalne kondygnacje wieży, gdzie wykorzystano kamienną ornamentykę. Przedostatnią kondygnację ozdobiono narożnymi aediculami ze sterczynami, narożnymi półkolumienkami przechodzącymi w postumenty sterczyn umieszczonych w ciągu balustrady balkonu obiegającego ostatnią kondygnację. W tych postumentach umieszczono kamienne rzygacze. Wieńcząca wieżę kondygnacja o dużych arkadowych otworach okiennych została zakończona naprzemiennie dużymi i mniejszymi wimpergami z kamiennymi rzygaczami. We wnętrzu świątyni dominuje wysoka nawa główna przekryta sklepieniem krzyżowym na gurtach oraz prezbiterium ze sklepieniem krzyżowym. Niższe nawy boczne sklepione są krzyżowo na gurtach, otwarte arkadami na nawę główną i wyższy od nich transept. Chór muzyczny w postaci płaskiego stropu Kleina, w składziku klasyczny strop Kleina. Wnętrze kościoła pokryte zostało bogatymi malowidłami ściennymi o charakterze ornamentalno-figuratywnym. Z architekturą współgra neostylowy wystrój wnętrza - ołtarze, ambona, ławki (1 ćw. XX w.). Natomiast z wcześniejszego kościoła zachował się późnobarokowy prospekt organowy (1768 r.).

Ogrodzenie założone na planie oktogonalnym odpowiadającym granicom działki na której powstał kościół. Wybudowane z nietynkowanej cegły składa się z podmurówki i słupków nakrytych namiotowymi, betonowymi czapkami. Pomiędzy słupkami, metalowe przęsła. W pn. odcinkach trzy, dwuskrzydłowe bramy; od pd. w narożnych odcinkach dwie bramki.

Dostęp do zabytku ograniczony. Obiekt dostępny z zewnątrz. Ewentualna możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Bartosz Podubny, OT NID w Rzeszowie,14-05-2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: neogotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_BK.12937, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_18_BK.191560