Historia

Pałac wzniesiony w 1903 r. zaprojektował architekt Emanuel Rost Junior. Budynek był jednocześnie jego domem i pracownią. Obecnie pałacyk jest siedzibą Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej.

Opis

Emanuel Rost Junior w wybudowanym wystawnym pałacyku przekazał swoje upodobanie do dekoracyjności, czerpiąc z obfitości neobarokowych form. Budynek narożny postawiono u zbiegu ulic: Towarzystwa Szkoły Ludowej i Komorowickiej. Reprezentacyjne, bogato zdobione wejściem znajduje się od strony ul. Komorowickiej (zach.). Pałac nakryty jest dachem mansardowym, w narożach którego znajdują się dwie kopuły w kształcie szyszaków wystające ponad płynną linię gzymsu. Efekt pewnego rozedrgania powierzchni elewacji uzyskał Rost dzięki odpowiedniemu rozmieszczeniu dużej ilości sztukatorskich ornamentów. Elewacja zdobiona jest pełnoplastycznymi figurami (postaciami, przysiadłymi na gzymsach lub dźwigającymi portal) i barokowymi kartuszami zespolonymi z maszkaronami. Ściany budynku obfitują w wazony, sterczyny, rozbudowane nadokienniki a nawet stylizowane herby Białej. Nawiązania do pałacowych form barokowego i neobarokowego Wiednia (w szczególności Hofburga) w skali niewielkiego budynku dają wrażenie zamierzonego przepychu, nobilitującego osobę właściciela.

Podczas gdy elewacje utrzymane są w jednorodnej stylistyce neobaroku, we wnętrzach występują elementy secesji, która w czasie powstawania obiektu była w rozkwicie. W sieni przeszklenia secesyjnych, rzeźbionych drzwi są kunsztownie ornamentowane. Niemal wszystkie ściany i sufity są bogato zdobione sztukateriami, podobnie jak masywne wsporniki i pałacowe oprawy drzwi z neobarokowymi supraportami. Schody ozdabia kuta żeliwna balustrada z otwartą paszczą gryfa. Niepowtarzalnym wystrojem cechuje się gabinet architekta, w którym intarsje boazerii układają się w pejzażowe obrazy, dopełnione snycerskim ornamentem mięsistych liści. W oknach za arkadową wnęką znajdują się witraże. Secesyjny kominek z ażurową kratą paleniska i ceramicznymi kaflami nakryty jest repusowaną mosiężną pokrywą. W podobnej stylistyce utrzymane są kominki w innych pomieszczeniach. Stolarka drzwiowa pomieszczeń, misternie intarsjowane, skomponowana jest z różnych rodzajów i kolorów drewna. Od południa właściciel zaprojektował prostokątną dobudówkę, której piętro zaaranżowano jako przeszkloną, żeliwną altanę ze ścianami w postaci wielokwaterowych okien zamkniętych od góry odcinkiem łuku.

Obok pałacu pozostały resztki ogrodu otoczonego murem kamiennym i odcinkiem żeliwnego, ażurowego ogrodzenia w którym zachowało się kilka egzemplarzy starodrzewu.

Obiekt częściowo dostępny dla zwiedzających, w godzinach otwarcia Biblioteki Pedagogicznej

Oprac. Aleksandra Bednarska, OT NID w Katowicach, 13-12-2015 r.