Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

klasztor, ob. plebania - Zabytek.pl

klasztor, ob. plebania


klasztor 1734 - 1750 Biechowo

Adres
Biechowo

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. wrzesiński, gm. Miłosław - obszar wiejski

Biechowo to znane wielkopolskie sanktuarium maryjne (Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia).Wzniesiony dla filipinów, późnobarokowy kościół pw.

Narodzenia NMP stanowi ciekawy przykład halowej świątyni, której korpus łączy układ wydłużony z elementami kompozycji centralnej. Przypuszcza się, iż wpływ na ukształtowanie przestrzenne kościoła mógł mieć znany śląski architekt działający w Wielkopolsce w latach 1742-1755 - Karol Marcin Frantz. Zachowało się jednolite rokokowe wyposażenie wnętrza. Od Zach. do prezbiterium przylega budynek dawnego klasztoru, wokół rozciąga się osiemnastowieczny ogród .

Historia

Biechowo pierwotnie stanowiło własność królewską. Najstarsza wzmianka pochodzi z 1232 r. W 1234 r. wzmiankowany jest gród, położony na ważnym szlaku z Poznania do Łęczycy. W 1252 r. gród stanowił siedzibę kasztelanii. W XIV w. Biechowo stało się własnością rycerską. W 1314 r. dobra przechodzą w ręce rodu Doliwów. W XVI w. dziedzicami są Pampowscy, w XVIII w. - Smarzewscy, następnie Kowalewscy. Kościół w Biechowie założony został zapewne już w XI w., wzmiankowany w 1390 r. jako dawno istniejący. W XV w. świątynia nosiła wezwanie św. Piotra, później - śś. Piotra i Pawła. Po 1564 r. ówcześni dziedzice - Pampowscy - przekazali budynek innowiercom. W 1612 r. kościół zwrócono katolikom. Ze względu na zły stan budynek ten został wkrótce rozebrany. Nowy kościół, również drewniany, wzniesiony w innym miejscu, konsekrowany był pod wezwaniem NMP i św.św. Piotra i Pawła w 1677 r.

Na koniec XVII w. przypadają początki kultu obrazu Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W 1718 r. ówczesny dziedzic Biechowa, Świętosław Smarzewski sprowadził do kościoła filipinów ze Świętej Góry pod Gostyniem, wznosząc dla nich drewniany klasztor. W 1725 r. rozpoczęto budowę kościoła i klasztoru murowanego, jednak wkrótce prace zostały przerwane z powodu zniszczenia wznoszonych zabudowań podczas burzy. Zachowany do dziś kościół wraz z klasztorem wzniesiony został z fundacji kolejnego właściciela Biechowa - Franciszka Kowalewskiego w latach 1734-1750. Ostateczne zakończenie prac nastąpiło w 1765 r. Wkrótce nowe zabudowania zostały uszkodzone w wyniku pożarów w latach 1767 i 1770. Szybko jednak naprawiono szkody, przebudowując jednocześnie fasadę kościoła, którą ujęto dwiema wieżami.

W 1809 r. nastąpiła kasata kongregacji filipinów. Kościół i pozostałe zabudowania objęli księża diecezjalni. Dopiero w 1969 r. do Biechowa sprowadzeni zostali paulini z Jasnej Góry, którzy do 1995 r. gruntownie wyremontowali kościół oraz rozbudowali klasztor. W latach 1969-1976 dawny ogród klasztorny przekształcony został w Park Pielgrzyma. W latach 80. XX w. Sanktuarium było miejscem spotkań i celem pielgrzymek środowisk opozycyjnych.

Opis

Zespół klasztorny usytuowany jest w centrum wsi. W założeniu dominuje kościół pw. Narodzenia NMP. Prezbiterium kościoła skierowane jest na południe. Od zachodu do prezbiterium przylega budynek dawnego klasztoru. Dalej znajduje się osiemnastowieczny ogród klasztorny, ob. Park Pielgrzyma. Założenie otacza otynkowany mur z bramą z końca XVIII w.

Późnobarokowy kościół pw. Narodzenia NMP jest budowlą halową, trójnawową, trójprzęsłową, z jednoprzęsłowym prezbiterium zamkniętym niższą półkolistą apsydą. Przy prezbiterium od wschodu prostokątna zakrystia. Na przedłużeniu naw bocznych znajdują się dwie kaplice. W korpus kościoła zostały wbudowane dwie kwadratowe wieże, w przyziemiu których mieści się składzik oraz klatka schodowa. Bryłę kościoła nakrywa wysoki dach dwuspadowy, nad apsydą prezbiterium - daszek półkopulasty. Znacznie niższa zakrystia nakryta jest dachem dwuspadowym. Nad całością dominują niskie, dwukondygnacyjne wieże, nakryte hełmami o kształcie ostrosłupów.

Kościół jest budynkiem murowanym z cegły. Jego ściany zostały otynkowane. Dachy oraz hełmy wież pokryte zostały blachą miedzianą. Wnętrze nakrywają murowane sklepienia: nad środkowym przęsłem nawy środkowej i prezbiterium - sklepienie żaglaste, nad skrajnymi przęsłami tej nawy - sklepienia kopulaste na gurtach, nad przęsłami naw bocznych - poprzeczne kolebki, nad zakrystią - sklepienie beczkowe.

Elewacje korpusu i prezbiterium zostały otynkowane, rozczłonkowane parzystymi pilastrami, zwieńczone profilowanym gzymsem. Okna są zamknięte łukiem półkolistym. Fasada flankowana jest parą wież, zwieńczona wysokim szczytem z półkolistym przerwanym naczółkiem. Umieszczone na osi wejście główne ujęte zostało skromnym portalem, wyżej znajduje się okno. Szczyt podzielony jest pilastrami, pomiędzy którymi umieszczono półkoliście zamknięte wnęki. W środkowej, ujętej ozdobnym obramieniem wnęce ustawiono kamienną rzeźbę Matki Boskiej, pod wnęką umieszczono datę 1750. Elewację północną wieńczy ujęty wolutami szczyt zakończony trójkątnym naczółkiem.

We wnętrzu wąskie nawy boczne otwierają się do nawy głównej szerokimi, półkoliście zamkniętymi arkadami. Opilastrowane filary międzynawowe dźwigają żaglaste, kopulaste i kolebkowe sklepienia. W ścianach naw bocznych widoczne są płytkie wnęki ołtarzowe. Kaplice na przedłużeniu naw bocznych oraz znajdujące się nad nimi loże otwierają się do prezbiterium niskimi arkadami. W ostatnim północnym przęśle korpusu wbudowano emporę muzyczną, wspartą na spłaszczonej arkadzie, z wysuniętą partią środkową.

Jednolite, rokokowe wyposażenie kościoła obejmuje m. in. siedem architektonicznych ołtarzy, ambonę i chrzcielnicę oraz cztery konfesjonały. Szczególnie ciekawy jest ołtarz główny, reprezentujący typ wolnostojącego ołtarza kolumnowego na rzucie koła. Retabulum zwieńczone jest ażurowym baldachimem. W polu centralnym umieszczono uchodzący za cudowny piętnastowieczny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, odkryty podczas konserwacji w 1962 r. pod nowszym wizerunkiem, namalowanym przez Krzysztofa Boguszewicza w 1632 r. (obecnie - po przeniesieniu na nowe podobrazie umieszczony na zasuwie ołtarza).

Przylegający od zach. do prezbiterium późnobarokowy klasztor wzniesiony został na rzucie wydłużonego prostokąta. Jego piętrową bryłę nakrywa wysoki dach łamany urozmaicony szeregiem wystawek, kryty blachą. Budynek wzniesiono z cegły, elewacje zostały otynkowane. Pomieszczenia parteru zostały nakryte sklepieniem kolebkowym. Okna mają kształt prostokątny. Do budynku prowadzą dwa wejścia: od północy - ujęte profilowanym obramieniem, od południa - pilastrami i wolutami. Wnętrze jest trzytraktowe, z korytarzem wzdłuż budynku i przelotową sienią na osi poprzecznej.

Dawny ogród klasztorny, obejmujący dawniej część ozdobną i warzywnik, pierwotnie posiadał regularny układ, z którego zachował się m. in. pn. szpaler grabowy. Obecnie w ogrodzie przekształconym w Park Pielgrzyma znajduje się m. in. ołtarz polowy oraz Stacje Różańcowe z 1976 r.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Bliższe informacje na temat działalności sanktuarium oraz godziny Mszy Św. są podane na stronie internetowej www.biechowo.paulini.pl

Oprac. Krzysztof Jodłowski, OT NID w Poznaniu, 06.08.2014 r.

Rodzaj: klasztor

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.169179, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.105523