Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kaplica cmentarna pw. św. Marii Magdaleny - Zabytek.pl

kaplica cmentarna pw. św. Marii Magdaleny


kaplica 2. poł. XVIII w. Białystok

Adres
Białystok, K. Kalinowskiego 11

Lokalizacja
woj. podlaskie, pow. Białystok, gm. Białystok

Barokowa kaplica fundacji Jana Klemensa Branickiego powstała podczas XVIII-wiecznej rozbudowy miasta.

Kaplica jest jedną z najstarszych i nielicznych rotund w województwie podlaskim. Historia niewielkiej świątyni związana jest z ponad dwustuletnimi dziejami katolików, unitów i prawosławnych mieszkających w Białymstoku.

Historia

W 1758 r. Jan Klemens Branicki ufundował altarii przy kaplicy św. Rocha (1750) dwie włóki ziemi usytuowane na wzgórzu przy drodze do Suraża. W tym samym roku zbudował kaplicę pw. św. Marii Magdaleny, poświęconą przez bpa wileńskiego Ignacego Massalskiego. Murowana kaplica zbudowana została na rzucie koła, z wejściem od północy. Dach z niewielką kopułką został pokryty blachą miedzianą. Wewnątrz w ołtarzu umieszczono obraz św. Marii Magdaleny i rzeźbiony krucyfiks. Na wzgórzu zasadzono drzewa, lipami obsadzono drogę do kościółka. Kaplica Marii Magdaleny i św. Rocha zostały połączone w jedną altarię i obie należały do parafii białostockiej. Budowa kaplicy dała początek katolickiemu cmentarzowi założonemu w 1806 roku. Po wsch. stronie wzgórza urządzono cmentarz unicki. W ramach represji po powstaniu styczniowym, w 1864 r. kaplicę wraz z cmentarzem odebrano katolikom. Wówczas zapewne dobudowano dwa prostokątne aneksy od pn. i pd., a wieżyczkę zwieńczono hełmem cebulastym. Po obu wojnach kościół rzymskokatolicki starał się o odzyskanie kaplicy i cmentarza i w 1958 r. wyrokiem Sądu Powiatowego w Białymstoku własność tę (kaplice i część cmentarza) przyznano parafii św. Rocha. Rewizje od wyroku spowodowały, że sporny obiekt przejęły władze miasta. Od 1991 r. na mocy ustawy cerkiew stała się własnością parafii św. Mikołaja w Białymstoku.

Opis

Kaplica usytuowana w centrum Białegostoku, przy Parku Centralnym, na zadrzewionym wzgórzu otoczonym ulicami: Kalinowskiego, Kijowską, terenem opery. Barokowa z późniejszymi zmianami. Murowana z cegły, tynkowana. Założona na rzucie koła (plan pierwotny) i dwóch przylegających od północy i południa prostokątnych aneksów, z wejściem od północy. Bryłę kaplicy tworzy rotunda nakryta dachem kopulastym, zwieńczona walcowatą latarnią z cebulastym hełmem i dwie prostopadłościenne przybudówki kryte płytkimi dachami: dwuspadowym (północ) i trójspadowym (południe). W kalenicy nad wejściem mała sygnaturka. Elewacje gładkie, zwieńczone profilowanym, wydatnym gzymsem koronującym. Elewacje boczne trójosiowe, z otworami okiennymi zamkniętymi półkoliście na osiach. Latarnia ujęta profilowanymi gzymsami, przepruta analogicznie opracowanymi otworami. Wnętrze jednoprzestrzenne.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Grażyna Rogala, OT NID w Białymstoku, 23.12.2014 r.

Rodzaj: kaplica

Styl architektoniczny: bezstylowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_20_BK.73197, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_20_BK.151634