1935-1936 w stylu klasycystycznym.

Historia

Wieś w 1827 r. liczyła 27 domów i 234 mieszkańców. W roku 1880 posiadała status gminy z własnym urzędem. Mieszkało na jej terenie wówczas 3690 osób. W gminie znajdowały się: gorzelnia, browar, młyn wodny o dwóch gankach oraz dwie szkoły. Ludność trudniła się wyrobem sukna.

Parafia Świętej Trójcy i Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Belsku erygowana została w 1779 r. Utworzono ją ze wsi wyłączonych z parafii lewiczyńskiej i grójeckiej. W 1880 roku należała do dekanatu grójeckiego i liczyła 1698 dusz. Kościół zbudowany został w latach 1776-1779 według projektu arch. Hilarego Szpilowskiego z fundacji wojewody rawskiego Bazylego Jana Walickiego. Świątynię konsekrował biskup chełmiński i koadiutor poznański Antoni Onufry Okęcki w dniu 16 maja 1779 r. Odnowioną ją w 1864 roku. W latach 1935-1936 z inicjatywy ks. Józefa Żółtka, w oparciu o projekt arch. Jana Witkiewicza, powiększono świątynię rozbudowując prezbiterium i dostawiając dwa boczne skrzydła oraz dwie kaplice. Kościół poświęcił w dniu 29 listopada 1936 roku ks. Prałat Aleksander Fajęcki, konsekrował arcybiskup Stanisław Gall 18 września 1938 roku. Kościół odnowiony został w 1956 r. (m.in. XVIII w. polichromia), kiedy to w dobudowanych pomieszczeniach wykonano nową polichromię, odrestaurowano również olejne obrazy stanowiące jego wyposażenie oraz w roku 1996 i 1997 (zamiana pokrycia dachowego z dachówki na blachę miedzianą, odnowienie i pozłocenie ołtarzy i ambony).

Opis

Kościół usytuowany jest w centralnej części wsi, po północnej stronie asfaltowej drogi odchodzącej od centrum w kierunku zachodnim. Przykościelny teren cmentarza otoczony jest ceglanym otynkowanym niskim ogrodzeniem od góry osłoniętym pulpitowo dachówką, z trójosiową bramą na osi kościoła również nakrytą dachówką (daszki dwuspadowe i namiotowe). W północno-zachodni narożnik ogrodzenia wmurowana jest również wykonana z cegły kostnica – na planie prostokąta, z dwuspadowym dachem krytym dachówką. Poza ogrodzeniem kościoła, po jego zachodniej  stronie, znajduje się plebania pochodząca prawdopodobnie z 4 ćw. XVIII w. 

Świątynia jest nieorientowana, wymurowana z cegły, na zaprawie cementowo – wapiennej, obustronnie tynkowane. Więźba dachowa posiada konstrukcję krokwiowo – stolcową, wzmocnioną mieczami i zastrzałami, oparta została na koronie muru, pokryta blaszanym dachem. Wnętrza przekryte stropem z fasetą, w zakrystii stropem płaskim. Kościół jednonawowy, na planie krzyża łacińskiego, z prezbiterium zamkniętym ścianą prostą, z dostawioną od strony zachodniej zakrystią  z sienią i skarbczykiem od strony wschodniej. Od strony południowej w korpusie głównym nawy usytuowany został chór muzyczny, z dostawioną wieżą. Bryła świątyni jest zwarta, jednokondygnacyjna, z dwukondygnacyjną wieżą od strony południowej. Prezbiterium oraz boczne kaplice nieco niższe niż korpus główny. Całość obiektu nakryta stromymi dachami dwuspadowymi, zakrystia i skarbczyk również dwuspadowymi, płaskimi. Wieżę wieńczy wysoki klasycystyczny hełm obeliskowy z metalowym krzyżem. Fasada dwukondygnacyjna ujęta została w wolutowe szczyty, z pilastrami na narożach. W jej ścianach widoczne są blendy koliste oraz półkoliście zamknięte, w kondygnacji górnej prześwity arkadowe. Kondygnacje przedzielone są profilowanym gzymsem krytym blachą. Gzyms występuje również w strefie okapowej dachu. Nad wejściem wmurowana została tablica fundacyjna z datą budowy kościoła. Elewacje boczne symetryczne, proste, z gzymsem wieńczącym. 

W części południowej wnętrza usytuowany został drewniany chór muzyczny wsparty na dwóch słupach. Klasycystyczna polichromia nawy wykonana została ok. 1780 r. Z bogatego wyposażenia wnętrza wyróżniają się: klasycystyczny ołtarz główny z rzeźbami św. św. Piotra i Pawła z końca XVIII w. (rozbudowany na pocz. XIX w.) oraz barokowo – klasycystyczne ołtarze boczne wykonane w 4 ćw. XVIII w. W lewym usytuowany został obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVII w., w prawym św. Rocha z 4 ćw. XVIII w.

Obiekt dostępny podczas mszy oraz po uprzednim umówieniu się z proboszczem parafii w Belsku Dużym.

Oprac. Jerzy Szałygin, OT NID w Warszawie, 15.01.2019 r.