poł. XVI wieku.

Historia

Renesansowy, otoczony fosą dwór wzniesiony został w 1546 r. dla Nickla von Gelhorn. Od 1584 do 1847 r. wraz z majątkiem ziemskim pozostawał w posiadaniu rodu von Zedlitz-Leipe, a następnie w latach 1847-1945 drogą dziedziczenia - von Mutius. Dwór był pierwotnie budowlą o charakterze obronnym, krytą zapewne stromym, dwuspadowym dachem z bocznymi wczesnorenesansowymi szczytami. W 1 poł. XVIII w. prawdopodobnie przebudowano dach na czterospadowy oraz zmieniono układ i wystrój wnętrz, a także detal architektoniczny elewacji, wprowadzając tynkowe opaski okienne. W 1844 r. Karl Adolf von Zedlitz przeprowadził remont budowli.

W 1857 r. zmianie uległo bezpośrednie otoczenie dworu w związku z budową przez Karla von Mutius nowych zabudowań folwarcznych. Z końcem XIX w. groblę oddzielającą fosę od stawu obsadzono drzewami, a na początku. wieku XX we wsch. części terenu gospodarczego założono drugi staw i sad. Ogrody znajdujące się na pn. od dworu i stawów, miały zawsze charakter użytkowy.

Od ost. ćw. XIX w. dobra w Będkowicach wraz z dworem były oddane w dzierżawę.

Opis

Dwór nawodny, powiązany przestrzennie z folwarkiem, usytuowany w centrum wsi i poprzedzony od pd. murowanym, dwuprzęsłowym mostem ponad fosą.

Dwór dwukondygnacyjny, podpiwniczony, na planie prostokąta, kryty ceramicznym dachem czterospadowym z oknami powiekowymi. Elewacje zwieńczone gzymsem, otwory okienne ujęte obramieniami z piaskowca oraz tynkowymi, profilowanymi opaskami. W fasadzie renesansowy, piaskowcowy portal o dekorowanych ościeżach, z umieszczoną na architrawie inskrypcją fundacyjną z datą 1546 i herbem Nickla von Gelhorn. Powyżej marmurowa tablica wymieniająca właścicieli dworu z rodu von Zedlitz-Leipe w latach - 1546-1812 oraz ich herb. W elewacji tylnej prosty portal z granitu oraz zachowane w partii piwnic otwory strzelnicze (takie też w elewacjach bocznych). Wnętrze dwutraktowe, z sienią na przestrzał. Jedno z pomieszczeń sklepione krzyżowo z wyciągniętymi szwami, inne nakryte malowanym stropem regencyjnym z ok. 1720-1730, dekorowane ornamentem wstęgowo-cęgowym i centralnie umieszczonym panneau ze sceną myśliwską. W pozostałych wnętrzach stropy belkowe. Zachowane też trzy fascjowe portale z piaskowca z 1546 r., późnobarokowy kominek z ok. 1720-1730 ozdobiony dekoracją stiukową i herbem Zeidlitzów oraz klasycystyczny kaflowy piec cylindryczny z XVIII i XIX wieku. W sieni marmurowa tablica inskrypcyjna upamiętniająca restaurację dworu w 1844 r. przez K.A. von Zeidlitz, przeniesiona znad portalu w elewacji tylnej.

Zabytek niedostępny, własność prywatna.

oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 02.10.2014 r.