Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła


kościół XVIII w. Bebelno-Wieś

Adres
Bebelno-Wieś, 45

Lokalizacja
woj. świętokrzyskie, pow. włoszczowski, gm. Włoszczowa - obszar wiejski

Drewniany, barokowy kościół.

Historia

Pierwsza pewna wzmianka potwierdzająca istnienie kościoła w Bebelnie pochodzi z 2. poł. XV w. (domniemany akt erekcyjny z 1312 r. jest powszechnie uznawany za falsyfikat). Fundatorem tej pierwszej świątyni mógł być jeden z braci Jana Długosza, do których należała wówczas część wsi. Wg niektórych badaczy stała ona na południe od obecnej plebani, między Dziadówkami a Górną Wsią. Badania archeologiczne C. Hadamika pokazały jednak, że stał tam dwór obronny. W 1511 r. kościół uległ pożarowi, po którym odbudowano go w formie kaplicy, która nie została jednak konsekrowana. Ks. Jan Wiśniewski podaje, że w 1548 r. kaplica została zamieniona na zbór, a katolicy odzyskali ją dopiero w 1618 r. za sprawą właściciela wsi Piotra Gosławskiego. Nie jest jednak pewne czy zbór kalwiński w Bebelnie funkcjonował aż tak długo, ponieważ jego pewne potwierdzenie mamy jedynie z lat 1570-76. W 1745 r. (lub jak podają niektóre źródła w 1725 r.) Antoni i Karol Bystrzonowscy ufundowali nowy kościół pw. N.M. Panny i św. Mikołaja, do którego w 1777 r. dobudowano zakrystię i kruchtę. W 1792 r. świątynia została okradziona, a dwa lata później spustoszona przez Kozaków. W 1818 r. był to kościół z drewna rżniętego wystawiony; dachem z gontów w połowie dobrym, w drugiej połowie spróchniałym, pokryty; do którego są dwa wejścia. Kościół miał już wtedy dwie małe kruchty: zachodnią i północną. Kilka lat później przeszedł remont, w trakcie którego został podniesiony, wymieniono też pokrycie dachowe i zbudowano nową sygnaturkę. Kolejny remont miał miejsce w 1836 r. Ponownie wykonano wtedy podmurówkę, podciągnięto przyciesie i zreperowano wiązanie sygnatury. Następne prace przeprowadzono w latach 60. XIX w. W 1863 r. sporządzono plan kościoła. W latach 1882-89 wymieniono szalunki. W 1894 r. proboszcz ks. Michał Brzozowski ufundował nowy ołtarz główny. Po 1903 r. przedłużono korpus świątyni o ponad 5 m w kierunku zachodnim, likwidując kruchtę oraz przypuszczalnie wykonano cokoły pod ścianami zrębu oraz wyremontowano więźbę dachową, przekształcono sygnaturkę, wymieniono belkę tęczową, chór muzyczny i odrzwia oraz pomalowano wnętrze. W 1963 r. na podłodze położono posadzkę ceramiczną oraz dostawiono kruchtę północną na wzór starej, wstawiono i wyremontowano okna, a gontowe pokrycie dachu zastąpiono ocynkowaną blachą. W kolejnych latach wnętrze zostało pokryte boazerią. W 2012 r. kościół przemalowano na brązowo (wcześniej był niebieski).

Opis

Kościół leży pośrodku wsi, przy biegnącej przez nią drodze. Zbudowany jest z modrzewia w konstrukcji zrębowej, na podmurówce kamiennej. Drewniane ściany, pomalowane z zewnątrz na brązowo, wzmocnione są z obu stron lisicami. Dwuspadowy, pokryty ocynkowaną blachą dach z kalenicą o tej samej wysokości nad nawą i prezbiterium, wspiera się na storczykowej więźbie z krokwiami przedłużonymi o przypustnice. Ma on silnie odgięte połacie z bardzo wydatnym okapem nad prezbiterium. Kościół jest orientowaną, jednonawową budowlą o prostokątnej nawie i węższym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium. Od północy do nawy przylega mała kruchta, a do prezbiterium prostokątna zakrystia. Elewacje nawy wieńczy gzyms, ponad którym w ścianie zachodniej znajduje się trójkątny szczyt. Okna zakończone łukiem odcinkowym znajdują się w profilowanych obramieniach. Sygnaturka umieszczona po środku dachu nad nawą ma formę ośmiobocznej wieżyczki zwieńczonej latarnią z ostrosłupowym, blaszanym hełmem zakończonym krzyżem na kulce. Wnętrze obite jest boazerią. Strop jest płaski, ozdobiony malowaną bordiurą z motywem florystycznym. Łuk tęczowy ma formę eliptyczną. Belka tęczowa jest profilowana. Chór muzyczny wspiera się na dwóch słupach. Neogotycki ołtarz główny, z rokokowym tabernakulum i figurami św. Mikołaja i św. Stanisława po bokach, zawiera obraz N.M. Panny, na zasuwie św. Mikołaja. Barokowe ołtarze boczne pochodzą z XIX w., ale zawierają fragmenty dekoracji z XVII w. W kościele znajduje się też późnobarokowa ambona i gotycka chrzcielnica kamienna.

Z zewnątrz ogólnie dostępny, wewnątrz po uzgodnieniu z proboszczem.

Oprac. Nina Glińska, NID OT Kielce, 15-01-2018 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_26_BK.71909, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_26_BK.9307