kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa - Zabytek.pl
kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa
Adres
Barcice, 64
Lokalizacja
woj. mazowieckie, pow. wyszkowski, gm. Somianka
Stanowi przykład barokowej architektury drewnianej powstałej w 2 poł. XVIII w.
Historia
Wieś Barcice wzmiankowana jest po raz pierwszy w roku 1185, gdy wojewoda mazowiecki Żyro nadał ją siostrom norbertankom płockim (w ich rękach znajdowała się ona aż do rozbiorów). Parafia erygowana była w 1379 r. przez biskupa płockiego Dobiesława. Wtedy też powstał pierwszy kościół drewniany. W 1616 r. zostaje zbudowana nowa świątynia, zapewne druga lub trzecia na tym miejscu, która przetrwała do połowy XVIII w. (prawdopodobnie do 1740 r.). Zachowany do dzisiaj kościół, został wzniesiony w 1758 r. z fundacji Mateusza Kamińskiego (Kamieńskiego), proboszcza klasztoru norbertanek płockich. Na obecnym wyglądzie świątyni zaważył gruntowny remont, przeprowadzony w latach 1867-1868 i 1883-89. Wówczas, obok wymiany podwalin, wykonano ozdobny szalunek budowli, wtedy też prawdopodobnie w zwieńczeniu fasady pojawiły się trzy kwadratowe wieżyczki.
W 1948 r. siedziba parafii przeniesiona została do Somianki, a drewniany kościół w Barcicach stał się świątynią filialną. Jego ostatni remont generalny wykonany przez zespół konserwatorów toruńskich pod kierunkiem Joanny Ziemlewicz przeprowadzono w latach 1998-2001 staraniem ks. Wacława Grzybowskiego.
Opis
Zespół kościelny usytuowany jest w centralnej części wsi, po południowej stronie szosy biegnącej do Somianki, pośród cmentarza kościelnego (bez zachowanych nagrobków), otoczony murem z polnych kamieni, z kutą metalową bramą. Od strony południowo-zachodniej, w pobliżu wejściowej bramy, usytuowana została drewniana dzwonnica.
Kościół jest orientowany, wykonany z drewna sosnowego, konstrukcji sumikowo-łątkowej, wzmocnionej lisicami, oszalowany deskami z oblistwowaniem.
Korpus na rzucie prostokąta, prezbiterium węższe od wschodu, zamknięte trójbocznie. Zakrystia dobudowana jest do prezbiterium od północy. Od południa do nawy przylega skarbczyk, od zachodu – kruchta główna, zaś od północy – kruchta boczna. Nad nawą główną i prezbiterium wspólny dach dwuspadowy, zaś nad nawami bocznymi – daszki pulpitowe, przechodzące w dalszej części nad zakrystię i składzik. Wszystkie kryte gontem. Nad elewacją frontową trzy czworoboczne wieżyczki, z których jedna nad trójkątnym szczytem fasady, a dwie pozostałe po jego bokach. Wnętrze kościoła trójnawowe, rozdzielone dwoma parami słupów o kanelowanych trzonach, przekryte wspólnym dla nawy głównej i prezbiterium drewnianym sklepieniem kolebkowym o łuku koszowym. W nawach bocznych stropy płaskie.
We wnętrzu polichromowany fryz z motywami roślinnymi wieńczący ściany. Wyposażenie wnętrza jest barokowe. Na szczególną uwagę zasługuje: ołtarz główny wykonany w latach 1795 – 97 z obrazem Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej; dwa ołtarze boczne wykonane około roku 1640 oraz prospekt organowy z 1858 r., ambona z 1795 r., konfesjonały i ławki.
Drewniana dzwonnica wzniesiona została w 1768 r., zaś w 1891 r. była gruntownie wyremontowana. Posiada konstrukcję słupową wzmocnioną ryglami i zastrzałami, z zewnątrz oszalowana pionowymi deskami z oblistwowaniem. Narożniki ozdobnie oszalowane deskami w formie boniowania. Zbudowana na rzucie kwadratu, dwukondygnacyjna, z górną kondygnacją węższą. Między nimi umieszczony został rozdzielający daszek okapowy. Dach namiotowy, kryty blachą, zwieńczony żelaznym krzyżem.
Obiekt dostępny podczas mszy oraz po uprzednim umówieniu się z proboszczem parafii.
Oprac. Jerzy Szałygin, OT NID w Warszawie, 06.04.2018 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: barokowy
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_BK.176935, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_14_BK.251191