Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół filialny pw. Świętej Trójcy - Zabytek.pl

kościół filialny pw. Świętej Trójcy


kościół 1414 r. Baldwinowice

Adres
Baldwinowice

Lokalizacja
woj. opolskie, pow. namysłowski, gm. Namysłów - obszar wiejski

Kościół w Baldwinowicach powstawał w kilku etapach, z wykorzystaniem różnych konstrukcji i technik budowlanych.

Niezmienny przy tym pozostał zaplanowany gotycki układ kościoła, złożony z nawy, nieco węższego, prosto zakończonego prezbiterium z pn. zakrystią oraz zach. wieży. Wśród zabytkowego wyposażenia na szczególną uwagę zasługują późnogotycki tryptyk ołtarzowy oraz epitafium pozostawione przez protestantów, którzy użytkowali kościół w czasach reformacji.

Historia

Pierwsze wzmianki o „nowo wybudowanym kościele w Baldwinowicach” pochodzą z 1414 r. - wówczas istniało już murowane prezbiterium z zakrystią. Można przypuszczać, że w założeniu cały kościół miał być ceglany, jednak na tym etapie budowę przerwano, prezbiterium tymczasowo zamknięto od zach. lub dostawiono nawę w nietrwałej konstrukcji - tak, aby kościół mógł być użytkowany. Rozbudowa o obecną nawę nastąpiła dopiero po przejęciu kościoła przez ewangelików w 1583 roku. Wieżę dostawiono w 2. poł. XVII wieku. Od 1654 r. kościół znów służył parafii katolickiej.

Dzisiejszy wygląd wnętrz jest wynikiem licznych prac prowadzonych w XIX i na pocz. XX wieku. Ściany pokryte polichromią były kilkakrotnie przemalowywane. Obecny wystrój malarski wykonał malarz i konserwator Alfred Schneider w 1907 r., zachowując jedno malowidło z 1. poł. XVIII wieku. Przeprowadził on również renowację ołtarza głównego.

Wyposażenie (ołtarze, ambona, ławy kolatorskie, rzeźby i obrazy) pochodzi z fundacji XVI-XIX-wiecznych. Prospekt organowy z pocz. XVIII w. został zakupiony do kościoła w Baldwinowicach w Rychtalu w 1860 roku.

Opis

Kościół położony jest we wsch. części wsi, po pd. stronie drogi, w otoczeniu niewielkiego cmentarza ogrodzonego drewnianym płotem.

Świątynia jest orientowana. Prezbiterium na rzucie kwadratu i węższa zakrystia od strony pn. zostały wymurowane z cegły i wsparte narożnymi szkarpami. Przedłużeniem prezbiterium jest prostokątna nawa w konstrukcji zrębowej oraz słupowa wieża. Przy pd. ścianie nawy znajduje się późniejsza kruchta w konstrukcji słupowej. Drewniana konstrukcja ścian zasłonięta jest szalunkiem: pionowym w kruchcie i wieży, poziomym w nawie. Dwuspadowe dachy kryte są gontem. Wieża podzielona jest daszkiem na dwie kondygnacje. Górna, węższa, zamknięta jest ośmiobocznie. Murowane ściany, z wyjątkiem szkarp, są pokryte tynkiem. Rozglifione otwory okienne zamknięte są odcinkowo, podobnie drzwi prowadzące do zakrystii. Nawę doświetlają prostokątne okna w dwóch osiach, od pn. i południa.

Wnętrza przykryte są płaskimi stropami, jedynie zakrystia jest przesklepiona kolebką. Stropy pokryte są barokową polichromią z motywem wici roślinnej. W nawie od zach. znajduje się drewniany chór muzyczny wsparty na dwóch słupach, z ramowo-płycinową barierą zdobioną malowanymi wizerunkami muzykujących aniołów. Połączona z nim późniejsza empora, również na dwóch słupach i z deskową balustradą, biegnie wzdłuż ściany południowej. Ornamentalne malowidła ścienne pochodzą z 1907 roku. Z dawnego wystroju malarskiego ścian pozostała jedna, barokowa scena Ukrzyżowania na pn. ścianie nawy. Na profilowanej belce tęczowej jest barokowy krucyfiks.

Późnobarokowy ołtarz główny z rzeźbiarską sceną Koronacji Marii, z Joachimem i Anną, pochodzi z 1720 roku. W retabulum późnogotyckiego ołtarza bocznego - tryptyku z ok. 1525 r. - mieści się patronowa rzeźba św. Anny Samotrzeciej. Na skrzydłach szafy ołtarzowej namalowane są wizerunki świętych Barbary i Katarzyny oraz scena Nawiedzenia. Zwieńczenie ołtarza jest późniejsze, z ok. 1700 roku. W kościele znajdują się także renesansowa ambona i ławy kolatorskie oraz barokowe organy. Z czasu reformacji pochodzi malowane epitafium Ulbrychta Herttla (1626) z herbami i przedstawieniem fundatora klęczącego przed krucyfiksem (na pd. ścianie nawy, pod emporą).

Kościół jest użytkowany, dostępny.

Oprac. Joanna Szot, OT NID w Opolu, 06-08-2014 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: gotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_BK.18726, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_BK.18371