Historia

Pierwszy kościół w Babicach wzniesiony został pod koniec XV wieku z fundacji Jerzego Prószkowskiego. Obecna świątynia, w której częściowo wykorzystano mury z poprzedniej budowli, powstała w latach 1789-92. Zbudowała została dzięki staraniom Karola Gottharda Schaffgotscha, który był komturem Grobnickich Joannitów. Kościół do 1810 pozostawał pod patronatem zakonników.

Ok. połowy XIX wieku zburzona została zakrystia, a na jej miejscu postawiono nową.

W latach 1880-82 kościół został odnowiony. Wtedy też powstała dekoracja malarska oraz obraz św. Katarzyna do ołtarza głównego, będące dziełem mieszkającego wówczas we Wrocławiu Josepha Fahnrotha.

Opis

Kościół znajduje się w zachodniej części miejscowości. Otoczony jest murowanym ogrodzeniem, a na południe od niego znajduje się cmentarz.

Świątynia jest orientowana, murowana z cegły i otynkowana. Trójprzęsłowa, oskarpowana nawa założona została na rzucie prostokąta. Od południa, przy jej środkowym przęśle, znajduje się półkolista kaplica. Krótkie, o zaokrąglonych narożnikach, prezbiterium flankowane jest od północy zakrystią, od południa przybudówką. Przęsło zachodnie stanowi czworoboczna wieża od północy i południa ujęta półkolistymi, dwukondygnacyjnymi dobudówkami.

Nawa nakryta została dachem siodłowym, prezbiterium, kaplica i dobudówki przy wieży dachami o zaokrąglonej połaci, zakrystia dachem pulpitowym. Wieża zwieńczona jest quasi hełmem (barokowy hełm zniszczony został w 1945 roku).

Elewacje kościoła z wyodrębnioną partią cokołową oraz gzymsem wieńczącym, artykułowane są w nawie szkarpami i otworami okiennymi zamkniętymi łukiem pełnym, ujętymi prostymi opaskami Narożniki czterokondygnacyjnej wieży podkreślone zostały boniowanymi pilastrami. Otwory okienne wieży i dobudówek zamknięte zostały łukiem pełnym i umieszczone w rozglifionych wnękach. W trzeciej kondygnacji wieży znajduje się tarcza zegarowa.

Nawa nakryta jest sklepieniem kolebkowym z lunetami i gurtami, prezbiterium sklepieniem żaglastym w zamknięciu hemisferycznym, kaplica sklepieniem kopulastym z lunetami. W zachodniej części nawy znajduje się, wsparty na dwóch kolumnach, chór muzyczny.

Sklepienie nawy oraz kaplicy dekorowane są wykonaną w latach 1880-82 r. przez Josepha Fahnrotha polichromią, której główne sceny przedstawiają motywy biblijne: Boże Narodzenie, Zmartwychwstanie, Zesłanie Ducha Świętego oraz Wniebowstąpienie. Otoczone zostały one mniejszymi przedstawieniami w tym Ewangelistów i Proroków. Dekoracja kaplicy nawiązuje zaś do hagiografii Maryjnej: Maria ze św. Anną, Zwiastowanie oraz Koronacja NMP. Ponadto we wnętrzu kościoła znajduje się barokowo-klasycystyczne wyposażenie obejmujące m.in. ołtarz główny z obrazem św. Katarzyna Fahnrotha datowanym na 1883 rok, późnobarokową ambonę z figurą Mojżesza oraz chrzcielnicę ze sceną Chrztu w Jordanie.

Święta Katarzyna

Obraz w kształcie prostokąta zwieńczonego łukiem pełnym przedstawia postać św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Ubrana w czerwoną suknię i zielony płaszcz święta siedzi na białych obłokach, otoczona puttami. Przedstawione na obrazie atrybuty: księga, połamane koło i miecz nawiązują do wyjątkowej mądrości oraz męczeńskiej śmierci św. Katarzyny, córki Kustosa, mieszkanki Aleksandrii na przełomie III i IV w., która mimo starań wielu najznakomitszych obywateli o jej rękę, pozostała wierna złożonym przez siebie ślubom czystości. Nie spodobało się to cesarzowi, który skazał dziewicę na śmierć przez łamanie kołem. Jednak dzięki aniołowi i modlitwie świętej koło pękło i ostatecznie św. Katarzyna została ścięta mieczem.

Polichromie

Znajdujące się na sklepieniu kościoła w Babicach polichromie są dziełem wyjątkowym w twórczości Fahnrotha. Przeważająca część jego prac to obrazy malowane na płótnie i najczęściej o dosyć prostej kompozycji, przedstawiające głównie świętych z ich atrybutami, jak w przypadku obrazu św. Katarzyna. Bywały niekiedy przedstawienia wielopostaciowe, podobne do obrazu Wszyscy święci, znajdującego się w kościele w Lasowicach Wielkich. Stąd na wyjątkową uwagę zasługuje kompleksowe dzieło, jakim jest dekoracja malarska kościoła w Babicach, obejmująca cykl przedstawień biblijnych wkomponowanych w dekorację ornamentalną. Sklepienie prezbiterium i trzy przęsła zostały podzielone na cztery moduły kompozycyjne, składające się z sześciobocznego pola głównego, otoczonego czterema mniejszymi. Sześcioboczne kwatery przedstawiają począwszy od prezbiterium aż po emporę organową wielopostaciowe i dynamiczne sceny z Nowego Testamentu: Pokłon Trzech Króli, Zmartwychwstanie, Zesłanie Ducha Świętego i Wniebowstąpienie. Po bokach dużych kwater umieszczone zostały malowidła stanowiące niejako uzupełnienie i dopowiedzenie historii ukazanej centralnie. I tak w prezbiterium nad wejściem do zakrystii przedstawiono Kuszenie Adama i Ewy oraz Ofiarę Kaina i Abla. Po stronie południowej ukazano postać króla Dawida i Ofiarę Melchizedecha. Wokół Zmartwychwstania umieszczone zostały przedstawienia czterech Ewangelistów z ich symbolami: po stronie północnej św. Łukasz z Aniołem oraz św. Marek z lwem; po stronie południowej św. Jan z orłem i św. Mateusz z wołem. Scena Zesłania Ducha Świętego otoczona została przedstawieniami Doktorów Kościoła: św. Ambrożego, patrona pszczelarzy, ukazanego z księgą na tle ula; św. Hieronima z księgą w dłoniach i czaszką położoną na stoliku. Nad wejściem do kaplicy przedstawiono postać św. Augustyna z płonącym sercem w dłoniach oraz św. Grzegorza Wielkiego w szatach papieskich, z księgą w dłoniach i gołębicą na ramieniu. W mniejszych polach wokół sceny Wniebowstąpienia znajdują się przedstawienia puttów z narzędziami męki Chrystusa. Dekorację malarską wykonał Fahnroth również na sklepieniu kaplicy. Znajdują się tam trzy kwatery ze scenami z życia Marii. W dwóch trójkątnych polach ukazano scenę Zwiastowania i Nawiedzenia, natomiast w owalnym - Ukoronowanie NMP. Dopełnieniem programu ikonograficznego polichromii jest siedem niewielkich kwater znajdujących się na łuku tęczy. Umieszczono na nich sceny z życia Chrystusa (kolejno od północy): Nauczanie w świątyni, Kazanie, Uzdrowienie, Ostatnia Wieczerza, Modlitwa w Ogrójcu, Droga Krzyżowai Śmierć na krzyżu.

Zabytek dostępny.

Oprac. Aleksandra Ziółkowska, OT NID w Opolu, 29-06-2016 r.