Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

pałac myśliwski - Zabytek.pl

pałac myśliwski


pałac 1824 r. Antonin

Adres
Antonin, Pałacowa 1

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. ostrowski, gm. Przygodzice

Pałac w Antoninie wzniesiono w latach 20.XIX w.dla namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego, Antoniego Henryka Radziwiłła herbu Trąba, jako rezydencja myśliwska.

Został zaprojektowany przez wybitnego niemieckiego architekta Karla Friedricha Schinkla, który stworzył bardzo oryginalną budowlę na rzucie krzyża greckiego, będącą połączeniem centralnej, oktogonalnej sali z czterema prostopadłymi do niej skrzydłami bocznymi. Pałac jest otoczony rozległym parkiem krajobrazowym, w którym znajdują się pozostałe budynki założenia, m.in. tzw. „ogrodówka”.

Reprezentacyjny hol myśliwski pałacu ma bardzo oryginalny wystrój, którego dominującym elementem jest centralna, kanelowana kolumna, ozdobiona głowami jeleni z porożami.

Historia

Pałac w Antoninie został wzniesiony w latach 1822-1824 dla namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego, księcia Antoniego Henryka Radziwiłła herbu Trąby, na leśnym terenie jego dóbr przygodzickich, według projektu wybitnego niemieckiego architekta Karla Friedricha Schinkla. Wkrótce po powstaniu rezydencji otaczający ją las po stronie zach. został przekształcony w park krajobrazowy. W latach 20. i 30. XIX w., po pn.-wsch. i wsch. stronie pałacu rozpoczęto wznoszenie kolejnych budowli, związanych z przekształceniem rezydencji myśliwskiej w stałą siedzibę Radziwiłłów. Wówczas powstały m.in.: dom w stylu szwajcarskim dla syna księcia Antoniego - Wilhelma, leśniczówka (ob. siedziba nadleśnictwa Antonin), stajnia-wozownia z mieszkaniem stangreta, tzw. mleczarnia z salonem (ob. nieistniejąca) oraz budynek mieszkalno-gospodarczy tzw. ogrodówka. Po drugiej stronie drogi (ob. drogi krajowej nr 11), na pn. od stawu Szperek, przy szosie do Mikstatu, w latach 1835-1838 wybudowano według projektu Johanna Heinricha Haeberlina szkołę (ob. dom mieszkalny) oraz kaplicę grobową Radziwiłłów (ob. kościół filialny pw. Matki Bożej Ostrobramskiej).

W 1928 r. pałac był remontowany i modernizowany - zainstalowano centralne ogrzewanie, kanalizację oraz oświetlenie elektryczne.

Zespół pałacowo-parkowy w Antoninie pozostawał w rękach Radziwiłłów do II wojny światowej. Po jej zakończeniu stał się własnością Skarbu Państwa, a następnie został przekazany Administracji Lasów Państwowych. W latach 50. i 60. pałac był coraz bardziej zaniedbywany i dewastowany, a w końcu zamieniony na magazyn. W 1973 r. został przejęty przez Przedsiębiorstwo Konserwacji Zabytków w Poznaniu, które rozpoczęło jego remont oraz adaptację na siedzibę Domu Pracy Twórczej, zakończoną w 1977 roku. Obecnie w pałacu znajduje się Salon Muzyczny im. Fryderyka Chopina i poświęcona kompozytorowi ekspozycja muzealna oraz hotel i restauracja.

Opis

Założenie rezydencjonalne w Antoninie jest położone po zach. (zespół pałacowy) i częściowo również po wsch. (d. kaplica i szkoła) stronie drogi krajowej nr 11, łączącej Ostrów Wielkopolski z Ostrzeszowem, w otoczeniu lasów i w sąsiedztwie stawu Szperek, od południowego wschodu.

Jego najważniejszym elementem jest pałac otoczony rozległym parkiem krajobrazowym (pow. 13,2 ha), powstałym na terenie pierwotnego lasu, w którym wzniesiono pozostałe budynki zespołu. Po stronie pn.-wsch. znajduje się domek szwajcarski syna księcia Antoniego - Wilhelma oraz budynki inwentarskie i stodoła. Na pd.-wsch. od nich, wokół odrębnego podwórza, rozlokowano leśniczówkę w stylu szwajcarskim (ob. budynek administracyjny Nadleśnictwa Antonin), budynek mieszkalno-gospodarczy, tzw. ogrodówkę oraz stajnię-powozownię z mieszkaniem stangreta. Po pd.-wsch. stronie pałacu, na skraju parku, znajduje się staw z wyspą pośrodku, na której ustawiono symboliczny klasycystyczny nagrobek dwóch zmarłych córek Antoniego i Luizy, wzorowany na antycznym rzymskim sarkofagu L.C. Scypio Barbatusa.

Po przeciwnej stronie drogi krajowej nr 11, przy szosie prowadzącej do Mikstatu, jest położona dawna szkoła (ob. budynek mieszkalny) i neoromańska kaplica grobowa Radziwiłłów (ob. kościół filialny pw. Matki Bożej Ostrobramskiej), wokół której znajdują się groby ze szczątkami członków rodziny, przeniesionymi z krypty.

Pałac myśliwski został wzniesiony w latach 1822-1824, według projektu Karla Friedricha Schinkla (budowniczym był Johann Heinrich Haeberlin), na rzucie krzyża greckiego, który tworzy centralny, oktogonalny hol, do którego dobudowano prostopadle cztery boczne skrzydła. W partii piwnic jest murowany z cegły i rudy darniowej. Ściany kondygnacji nadziemnych wzniesiono w konstrukcji szkieletowo-ryglowej z wypełnieniem ceglanym, którą oszalowano deskami w układzie sumikowo-łątkowym. Czterokondygnacyjną część centralną nakrywa dach namiotowy z tarasem i kominem w formie wieżyczki na szczycie, a trójkondygnacyjne skrzydła boczne dachy dwuspadowe, wszystkie kryte blachą miedzianą.

Oszalowane deskami elewacje pałacu, wsparte na wysokim cokole z otynkowanej cegły i rudy darniowej, zostały pomalowane farbą o barwie ochry oraz ozdobione dekoracją malarską w postaci stylizowanych palmet na zwieńczeniach obramień okiennych, pilastrach ujmujących drzwi wejściowe oraz płycinach pod gzymsem wieńczącym. Kondygnacje dzielą gzymsy kordonowe wsparte na kroksztynach i wieńczy gzyms koronujący, szczególnie okazały na centralnym oktogonie. Elewacje frontowe skrzydeł bocznych są zwieńczone trójkątnymi frontonami z oculusami w polach tympanonów. Wszystkie otwory okienne o zróżnicowanych wymiarach i podziałach są prostokątne. Wejścia do pałacu znajdują się po stronie pd.-wsch. oraz pn.-wsch. i pn.-zach., poprzedzone szerokimi schodami.

Najbardziej okazałym wnętrzem pałacu jest ośmioboczny hol myśliwski z centralną kanelowaną kolumną przypominającą ogromny klasycystyczny piec (znajdują się w niej przewody kominowe), która wspiera strop. Na jej trzonie umieszczono głowy jeleni z porożami. Trójkondygnacyjne wnętrze holu obiegają dwa poziomy wspartych na filarach drewnianych galerii z tralkowymi balustradami, zapewniających dostęp do dawnych pomieszczeń mieszkalnych w skrzydłach bocznych.

Ciekawym budynkiem jest tzw. ogrodówka wzniesiona na początku lat 30. XIX w. po wsch. stronie pałacu, w stylu szwajcarskim, według projektu Johanna Heinricha Haeberlina - ucznia Karla Friedricha Schinkla, na rozczłonkowanym rzucie nawiązującym do litery L, z cegły, w konstrukcji mieszanej - muru pełnego i ryglowej w partii poddasza. Bryłę, urozmaiconą dobudówkami i wystawkami, nakrywają dachy dwuspadowe, kryte dachówką. Elewacje są ceglane, a w partiach o konstrukcji ryglowej szalowane deskami.

Dawna neoromańska kaplica grobowa Radziwiłłów po wsch. stronie założenia pałacowego, będąca obecnie kościołem filialnym pw. Matki Bożej Ostrobramskiej, została zaprojektowana przez Karla Friedricha Schinkla lub Johanna Heinricha Haeberlina i wzniesiona w latach 1835-1838. Jest budowlą orientowaną, wzniesioną z cegły na rzucie wydłużonego prostokąta z zamkniętym półkoliście prezbiterium. Dominantą kompozycyjną jej bryły jest zach. wieża na rzucie kwadratu, w górnej kondygnacji ośmioboczna, odwołująca się do architektury bizantyjskiej. We wnętrzu nawę od prezbiterium oddziela kamienny łuk triumfalny z kolumnami dekorowanymi płaskorzeźbionymi przedstawieniami figuralnymi, sprowadzony z Włoch przez Radziwiłłów, według różnych datowań pochodzący z VI lub XIX wieku (rozbieżność w datowaniu jest wynikiem różnych interpretacji badaczy, widzących w obiekcie wczesnośredniowieczny oryginał lub jego nowożytną kopię).

Dostęp do zabytku ograniczony. W pałacu mieści się obecnie hotel i restauracja oraz Salon Muzyczny im. Fryderyka Chopina. Bliższe informacje znajdują się na stronach: www.palacantonin.pl oraz www.muzeum.kalisz.pl (dostęp: 18-11-2014 r.).

Dawna kaplica grobowa Radziwiłłów pełni obecnie funkcję kościoła filialnego pw. Matki Bożej Ostrobramskiej. Bliższe informacje na temat parafii pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Czarnymlesie są dostępne na stronie www.parfiaczarnylas.pl (dostęp: 18-11-2014 r.).

oprac. Anna Dyszkant, OT NID w Poznaniu, 18-11-2014 r.

Rodzaj: pałac

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.165090, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.156446