Kolekcja Najstarsze zamki obronne Polski Centralnej obejmuje obiekty z obszaru historycznych ziem Łęczyckiej i Sieradzkiej z powiatem wieluńskim. Zamki te powstały z fundacji królewskich, biskupich i prywatnych w okresie od ok. 1340 do ok. 1535 r.
Najstarsze zamki wzniesione na terenie Polski Centralnej to w przeważającej części obiekty ceglane na fundamencie z kamieni eratycznych, na kopcu otoczonym fosą. Wyjątek stanowi zamek w Inowłodzu będący budowlą całkowicie kamienną. Zamki nie są obiektami jednorodnymi. Zespoły zamkowe ufundowane w XIV - XVI w. narastały, rozbudowywały się w obrębie murów obronnych, zgodnie ze zmieniającą się modą architektoniczną oraz stosownie do konwencji militarnych.
Najstarsze spośród nich ufundowane zostały przez króla Kazimierza Wielkiego oraz arcybiskupów gnieźnieńskich. Do tych pierwszych należą przypisywany fundacji królewskiej zamek w Bolesławcu (pochodzący z ok. 1340 r.) odbudowany zamek w Łęczycy (wzniesiony prawdopodobnie ok. 1352 r.) a także budowle w Inowłodzu i Rawie Mazowieckiej (ten ostatni przypisywany też fundacji Siemowita IV) obie zachowane w formie trwałej ruiny częściowo użytkowane. W kolekcji umieszczono również zamek fundacji arcybiskupa Jarosława Bogorii Skotnickiego wzniesiony ok. poł. XIV w. w Uniejowie - obecnie przebudowany i pełniący funkcje hotelu. Jednym z najlepiej zachowanych zamków w regionie jest ten wzniesiony przez rodzinę Oporowskich h. Sulima w Oporowie (ok. 1418 r.). Z prywatnej fundacji pochodzi również XVI-wieczny zamek w Besiekierach, zachowany w formie ruiny.
Na szczególną uwagę zasługuje najmłodszy w kolekcji obiekt – określany jako „wieża na kształt zamku”. Powstał on z fundacji Zygmunta Starego w Piotrkowie Trybunalskim i pełnił funkcję sejmowej rezydencji ostatnich Jagiellonów.
